5 powodów, dla których warto ćwiczyć
Nie ulega wątpliwości, że styl życia odgrywa niezwykle ważną rolę w zachowaniu dobrej kondycji psychofizycznej przez długie lata. Aktywność fizyczna jest jednym z najważniejszych elementów stylu życia, gdyż ma dobrze udokumentowany prozdrowotny wpływ na organizm człowieka. Poznajmy 5 kluczowych powodów, dla których warto regularnie ćwiczyć.
- Ćwiczenia poprawiają wydolność krążeniowo-oddechową
- Ćwiczenia korzystnie wpływają na zdrowie psychiczne
- Ćwiczenia zwiększają wrażliwość tkanek na insulinę
- Ćwiczenia zmniejszają ryzyko rozwoju chorób kardiometabolicznych
- Regularne ćwiczenia polepszają sprawność fizyczną i funkcjonalną
Ćwiczenia poprawiają wydolność krążeniowo-oddechową
Wydolność krążeniowo-oddechowa powszechnie mierzona za pomocą maksymalnego poboru tlenu (VO2max) jest najlepszym wskaźnikiem wydolności fizycznej człowieka i ważnym predyktorem śmiertelności ogólnej oraz chorobowości i śmiertelności sercowo-naczyniowej, a także nowotworowej. Wydolność sercowo-oddechowa pokazuje osobniczą zdolność do transportu tlenu z zewnętrznej atmosfery aż do mitochondriów, co obejmuje funkcje układu oddechowego, sercowo-naczyniowego oraz mięśniowego. Niski VO2max jest dobrze znanym niezależnym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 oraz zachorowalności i umieralności z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Wykazano, iż mężczyźni, którzy rozpoczęli regularne ćwiczenia i uzyskali wysokie wartości VO2 max, zmniejszyli ryzyko zgonu o około 50% w okresie kolejnych 8 lat. Systematyczne ćwiczenia poprawiają wiele czynników, które wpływają na wydolność sercowo-naczyniową, w tym m.in.: zdolność do transportu tlenu (np. pojemność minutową serca), dyfuzję tlenu do pracujących mięśni (np. gęstość naczyń włosowatych, przepuszczalność błon komórkowych, zawartość mioglobiny w mięśniach) oraz generowanie ATP (np. gęstość mitochondriów, stężenie białek).
Ćwiczenia korzystnie wpływają na zdrowie psychiczne
Kolejnym powodem, dla którego warto ćwiczyć jest pozytywny wpływ wysiłku fizycznego na kondycję psychiczną. Przeprowadzone badania pokazały, że regularne ćwiczenia są skuteczną metodą poprawy stanu psychicznego, ponieważ redukują poziom przeżywanego stresu oraz zmniejszają napięcie, niepokój, objawy depresji i zaburzeń lękowych. Ćwiczenia fizyczne mogą również zwiększyć wskaźnik abstynencji i zmniejszyć objawy odstawienia, lęku i depresji oraz poprawić sprawność funkcji poznawczych i jakość życia u osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych, a już zwłaszcza alkoholu i narkotyków.
Ćwiczenia zwiększają wrażliwość tkanek na insulinę
Regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych przyczynia się do poprawy wielu parametrów gospodarki węglowodanowej oraz zmniejszenia ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2, dzięki polepszeniu tolerancji glukozy i wrażliwości tkanek na insulinę. Substancje uwalniane przez mięśnie szkieletowe podczas ćwiczeń – miokiny wykazują działanie przeciwzapalne, zwiększają utlenianie kwasów tłuszczowych, nasilają wychwyt glukozy przez tkankę mięśni szkieletowych oraz poprawiają wydzielanie insuliny i wrażliwość tkanek na działanie tego hormonu.
Ćwiczenia zmniejszają ryzyko rozwoju chorób kardiometabolicznych
Systematyczne ćwiczenia fizyczne zmniejszają tętno spoczynkowe, ciśnienie tętnicze krwi oraz stężenie aterogennych (miażdżycorodnych) markerów lipidowych, takich jak cholesterol całkowity, lipoproteiny frakcji LDL (tzw. „zły” cholesterol), cholesterol nie-HDL i triglicerydy. Ćwiczenia zwiększają natomiast fizjologiczny przerost serca i stężenie lipoprotein frakcji HDL (tzw. „dobrego” cholesterolu) oraz poprawiają perfuzję mięśnia sercowego, czyli przepływ krwi przez serce. Wszystkie te parametry powodują zmniejszenie obciążenia serca i poprawę czynności układu sercowo-naczyniowego zarówno u osób zdrowych, jak i chorych. Przeprowadzone badania wykazały, że długotrwała aktywność fizyczna wiąże się ze zmniejszeniem stężenia markerów stanu zapalnego, poprawą parametrów kardiometabolicznych i obniżonym ryzykiem wystąpienia niewydolności serca oraz poprawą całkowitego czasu przeżycia u chorych cierpiących na choroby przewlekłe i zagrażające życiu. Regularne wykonywanie ćwiczeń przyczynia się do poprawy funkcji śródbłonka naczyń krwionośnych, zwiększenia frakcji wyrzutowej serca i tolerancji wysiłku oraz polepszenia jakości życia i zmniejszenia śmiertelności z przyczyn kardiologicznych, a już zwłaszcza u pacjentów z chorobami układu krążenia.
Regularne ćwiczenia polepszają sprawność fizyczną i funkcjonalną
Jeszcze innym powodem, dla którego warto ćwiczyć jest zwiększenie masy, siły i mocy mięśniowej oraz poprawa sprawności fizycznej i funkcjonalnej w zakresie podstawowych czynności życia codziennego. Regularne ćwiczenia siłowe, które wzmacniają mięśnie są obecnie zalecane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) dla wszystkich grup wiekowych przynajmniej dwa razy w tygodniu, gdyż zapewniają one dodatkowe korzyści zdrowotne. Regularne wykonywanie ćwiczeń siłowych wzmacniających mięśnie jest niezwykle ważne dla stabilizacji równowagi i poprawy koordynacji ruchowej oraz siły mięśni, a już zwłaszcza u osób starszych, aby zmniejszać ryzyko upadków. Poza tym badania wykazały, że systematyczne ćwiczenia siłowe korzystnie wpływają na gęstość mineralną kości, skład ciała, objawy zespołu słabości, czynniki ryzyka zespołu metabolicznego oraz chorób sercowo-naczyniowych, a także na długość życia.
-
Ruegsegger GN, Booth FW.: Health Benefits of Exercise. Cold Spring Harb Perspect Med. 2018 Jul 2;8(7):a029694.
-
Wang Y, Ashokan K.: Physical Exercise: An Overview of Benefits From Psychological Level to Genetics and Beyond. Front Physiol. 2021 Aug 12;12:731858.
-
Warburton DER, Bredin SSD.: Health benefits of physical activity: a systematic review of current systematic reviews. Curr Opin Cardiol. 2017 Sep;32(5):541-556.
-
Pinckard K, Baskin KK, Stanford KI.: Effects of Exercise to Improve Cardiovascular Health. Front Cardiovasc Med. 2019 Jun 4;6:69.
-
Giménez-Meseguer J, Tortosa-Martínez J, Cortell-Tormo JM.: The Benefits of Physical Exercise on Mental Disorders and Quality of Life in Substance Use Disorders Patients. Systematic Review and Meta-Analysis. Int J Environ Res Public Health. 2020 May 23;17(10):3680.