Berberyna – właściwości i działanie dla gospodarki cukrowej

Podwyższony cukier i insulinooporność to nie żarty. Gdy nie są w porę zdiagnozowane i nie zostaną podjęte odpowiednie działania, to istnieje poważne ryzyko przejścia w cukrzycę typu II. Berberyna ma właściwości obniżające poziom glukozy we krwi i poprawiające wrażliwość insulinową. W regulacji poziomu cukru może być bardzo pomocna!

• Berberyna – co to jest?
• Korzyści stosowania berberyny w zaburzeniach gospodarki glukozowej
• Berberyna vs metformina
• Dawkowanie berberyny w suplementacji

Berberyna – co to jest?

Berberyna to alkaloid roślinny, pozyskiwany głównie z Berberysu zwyczajnego (Berberis vulgaris), ale obecna jest w kilku różnych gatunkach roślin. Zarówno Berberys zwyczajny jak i inne rośliny obfitujące w berberynę, mają długą historię (nawet 3000 lat!) stosowania terapeutycznego w medycynie ludowej: ajurwedyjskiej, irańskiej i chińskiej. W Chinach roślina ta sprzedawana jest jako lek OTC, a w Europie i USA można z niej skorzystać w formie kapsułkowanych suplementów diety.

Zarys właściwości berberyny

Badania przedkliniczne pokazują przeciwzapalne i przeciwutleniające właściwości berberyny. W modelach zwierzęcych ujawniała ona swoje działanie neuroochronne i ochronne dla układu krążenia. U ludzi wyraźnie wykazane w licznych randomizowanych badaniach klinicznych zostało jej działanie obniżające poziom lipidów i poprawiające wrażliwość na insulinę. Co więcej, wstępne dowody kliniczne sugerują zdolność rośliny do zmniejszania zapalenia śródbłonka poprawiającego zdrowie naczyń krwionośnych, nawet u pacjentów już dotkniętych chorobami sercowo-naczyniowymi. Na podstawie zebranych dowodów, naukowcy sugerują możliwość zastosowania berberyny w przeciwdziałaniu przewlekłych zaburzeń kardiometabolicznych.

Korzyści stosowania berberyny w zaburzeniach gospodarki glukozowej

Zastosowanie w przypadkach insulinooporności czy cukrzycy typu II zostało przeanalizowane w wielu badaniach naukowych. Możliwość regulacji cukru we krwi jest też największym atutem berberyny i głównym powodem stosowania jej w suplementacji.

W ludzkim ciele wychwyt glukozy przez tkanki obwodowe wyzwalany jest przez dwie główne ścieżki: zależną od sygnalizacji insuliny oraz aktywowaną wysiłkiem fizycznym. Badacze dowodzą, że berberyna wpływa na wzmocnienie obu ścieżek sygnalizacyjnych, zarówno poprawiając wrażliwość komórek na insulinę, jak i częściowo naśladując efekty aktywności fizycznej. Dodatkowym benefitem jest możliwość zahamowania przyswajania glukozy w jelitach, co sprawia, że skutecznie obniża glukozę, działając na wiele sposobów.

Cenna jest również informacja o właściwościach przeciwutleniających, gdyż w cukrzycy typu II stres oksydacyjny jest bardzo silny i generuje duże uszkodzenia. Nadmiar wolnych rodników może uszkadzać m.in. komórki β trzustki i upośledzać proces produkcji insuliny. Wolne rodniki tlenowe są wiązane też ze zwiększaniem ryzyka rozwoju nefropatii, neuropatii i retinopatii w cukrzycy. Obniżanie stresu oksydacyjnego przez berberynę chroni trzustkę, a także mitochondria w innych tkankach, wspomagając tym samym gospodarkę energetyczną.

Berberyna vs metformina

Roślinę uznaje się na naturalny i dostępny bez recepty odpowiednik metforminy. Jest w tym sporo prawdy, ponieważ mają bardzo podobne mechanizmy działania, a nawet podobne dawkowanie. Zarówno metformina, jak i berberyna są aktywatorami AMPK.

W badaniu klinicznym berberyna pokazywała skuteczność w obniżaniu glokuzy na czczo i hemoglobiny glikowanej HbA1C (wskaźnik obrazujący stężenia glukozy w dłuższym czasie) podobną do metforminy i rozyglitazonu.

W praktyce medycznej stosuje się metforminę, ponieważ to ona w naszych aptekach jest dostępna jako lek. Berberynę, ze względu na łatwą dostępność, zazwyczaj włączana jest do suplementacji samodzielnie, gdy subiektywna ocena stanu gospodarki cukrowej nie skłania jeszcze do wizyty lekarskiej, ale już sugeruje wdrożenie jakichś działań profilaktycznych.

Berberyna ceniona jest też za naturalne pochodzenie oraz za czasem zauważany lekki wpływ na poprawę samopoczucia.

Dawkowanie berberyny w suplementacji

Najpopularniejsze kapsułki i tabletki mają po 300-500 mg berberyny na kapsułkę. Zazwyczaj jest to Berberyna HCl. Za optymalne dawkowanie przy problemach z gospodarką glukozową przyjmuje się dawki 900-1500 mg dziennie. Warto to rozbijać na 2 lub 3 porcje w ciągu dnia i stosować do głównych posiłków, zawierających największą ilość węglowodanów.

Skutki uboczne berberyny

Największym przeciwwskazaniem do stosowania berberyny jest hipoglikemia. Suplementacja mogłaby wtedy powodować jeszcze większe spadki glukozy we krwi. Poza tym berberyna jest zazwyczaj dobrze tolerowana, a ewentualne skutki uboczne mogą obejmować mdłości lub problemy trawienne.

• Cicero AF, Baggioni A. Berberine and Its Role in Chronic Disease. Adv Exp Med Biol. 2016;928:27-45. doi: 10.1007/978-3-319-41334-1_2. PMID: 27671811.
• Zhang H, Wei J, Xue R, Wu JD, Zhao W, Wang ZZ, Wang SK, Zhou ZX, Song DQ, Wang YM, Pan HN, Kong WJ, Jiang JD. Berberine lowers blood glucose in type 2 diabetes mellitus patients through increasing insulin receptor expression. Metabolism. 2010 Feb;59(2):285-92. doi: 10.1016/j.metabol.2009.07.029. Epub 2009 Oct 1. PMID: 19800084.