Cordyceps sinensis – grzyb witalny o wyjątkowych właściwościach
Grzyby Cordyceps to bardzo popularny suplement diety, znany z wielu fajnych właściwości dla człowieka, m.in. w postaci boostu immunologicznego, działania adaptogennego lub optymalizacji gospodarki energetycznej. Odgrywały znaczącą rolę w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej. Dlaczego zatem nazywane są „grzybami zombie”? No cóż, dla innych organizmów nie są tak łaskawe, jak dla ludzi…
- Cordyceps, czyli grzyb zombie
- Właściwości Cordycepsa – teraz i w tradycji
- Jakich efektów spodziewać się w praktyce?
- Suplementacja Cordycepsu – jak go dawkować?
Cordyceps, czyli grzyb zombie
Grzyby z rodzaju Cordyceps to pasożyty, które mają wyjątkową naturę. Mianowicie mogą infekować mózgi insektów, przejmując nad nimi kontrolę i sterując tak, by jak najefektywniej móc rozpylać swoje zarodniki na kolejne ofiary i po prostu przedłużać swój gatunek. Motyw grzyba zombie został zaadaptowany w popularnej grze komputerowej The Last Of Us, na podstawie której nakręcono później też serial o ogromnej oglądalności. Fabuła tych produkcji opiera się na światowej apokalipsie z powodu pandemii Cordycepsa, którego zmutowany wariant zaczął infekować ludzi. W rzeczywistości zainfekowanie człowieka przez Cordyceps nie jest możliwe, atakuje on jedynie małe bezkręgowce i ewentualnie inne grzyby. Dla człowieka z kolei grzyby Cordyceps przynoszą ogrom prozdrowotnych właściwości, które wykorzystywane są od tysiącleci w tradycyjnych systemach medycznych Chin.
Właściwości Cordycepsa – teraz i w tradycji
Cordyceps sinensis cieszy się wspaniałą renomą. Jest jednym z najważniejszych surowców stosowanych w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM). Ze względu na to, że występuje głównie w rejonach wysokogórskich (himalajskie części Chin, Nepalu, Indii i Tybetu), a jego zbiory były czasochłonne, miał niegdyś bardzo dużą wartość i był bardzo pożądanym surowcem. Owocniki mają charakterystyczny kształt, przypominający maczugę, co było inspiracją do utworzenia nazwy grzyba. „Cordyceps” jest zlepkiem łacińskich słów „cord” (maczuga) i „ceps” (głowa), a po polsku nazywamy go Maczużnikiem.
W praktyce TCM Cordyceps traktowano jako bardzo uniwersalny preparat. Służył jako ogólny tonik wzmacniający organizm, redukujący zmęczenie, zwiększający witalność i usprawniający funkcje seksualne. Używano go również w wierze zmniejszenia objawów przeróżnych chorób.
Współcześnie mamy dostępnych wiele publikacji naukowych na temat Cordycepsa, zarówno omawiających próby kliniczne na ludziach, jak i liczne badania na modelach zwierzęcych i liniach komórkowych. Bardzo dużą uwagę poświęca się jednemu ze składników tego grzyba – 3’-deoksyadenozynie, znanej jako kordycepina. W wielu publikacjach autorzy sugerują, że kordycepina ubrana w odpowiednią formę, np. sprzężona z jonem jakiegoś minerału może w przyszłości być obiecującym narzędziem do wykorzystania w medycynie.
Cordyceps z natury zawiera sporo różnych witamin, aminokwasów, steroli, substancji lotnych, nukleozydów i węglowodanów – mono-, oligo- i polisacharydów. Wyjątkowym rodzajem polisacharydów są beta-glukany, które w dużej mierze odpowiadają za immunomodulujące działanie Cordycepsa.
Jakich efektów spodziewać się w praktyce?
Immunomodulacja to jedna z najsilniejszych zalet. Dzięki temu Cordyceps, tak jak i inne grzyby witalne, dobrze się sprawdza jako środek wzmacniający odporność organizmu. Z tego też względu często bywa rozpatrywany jako kuracja uzupełniająca w walce z nowotworami, jednak nad takim procesem musi mieć nadzór lekarz prowadzący dany przypadek. Wpływ na układ immunologiczny może być za to przeszkodą przy niektórych chorobach autoimmunologicznych.
Jedno z najczęściej raportowanych działań to ogólne wzmocnienie fizyczne i redukcja zmęczenia. W publikacjach naukowych jest trochę tropów, które mogą prowadzić do właśnie takiego działania, np. wpływ na syntezę ATP, pracę układu oddechowego i gospodarkę hormonalną. Cordyceps jest często wybierany przez sportowców.
W rejonach naturalnego występowania Cordycepsów popularne jest wypijanie grzybowego proszku z mlekiem i alkoholem w godzinach wieczornych dla zwiększenia popędu seksualnego, albo bez alkoholu z rana dla ogólnego wzmocnienia.
Główne składniki Cordycepsu uznawane są za przeciwutleniacze i substancje przeciwzapalne, co wpływa na szeroką gamę właściwości profilaktycznych. Działanie przeciwstarzeniowe, czy też zmniejszające ryzyko chorób o podłożu zapalnym to zalety, które przypisuje się Cordycepsom. Mowa m.in. o chorobach układu sercowo-naczyniowego (hiperlipidemia itp.), czy też cukrzycy, co jest zasługą głównie wspomnianej już kordycepiny.
Suplementacja Cordycepsu – jak go dawkować?
W przypadku ekstraktów stosuje się zazwyczaj porcje po ok. 500 mg, do 3 razy dziennie.
Cordyceps można suplementować klasycznie w postaci kapsułek, ale może być też używany w formie proszku jako dodatek do napojów (kawa, herbata, kakao) lub odżywczych koktajli. Wzbogaca ich właściwości, a nie wpływa szczególnie na smak.
Warto mieć na uwadze, że ekstrakty Cordycepsu rozpuszczają się w wodzie i dobrze się sprawdzają jako składnik napojów. Co innego wysuszony i sproszkowany grzyb, który nie jest ekstraktem. Takie proszki się nie rozpuszczają, tworzą w napoju nieprzyjemną maź, a fakt braku ekstrakcji sprawia, że musimy takiego proszku stosować więcej.
-
Tuli HS, Sandhu SS, Sharma AK. Pharmacological and therapeutic potential of Cordyceps with special reference to Cordycepin. 3 Biotech. 2014;4(1):1-12. doi:10.1007/s13205-013-0121-9
-
Ashraf SA, Elkhalifa AEO, Siddiqui AJ, et al. Cordycepin for Health and Wellbeing: A Potent Bioactive Metabolite of an Entomopathogenic Cordyceps Medicinal Fungus and Its Nutraceutical and Therapeutic Potential. Molecules. 2020;25(12):2735. Published 2020 Jun 12. doi:10.3390/molecules25122735
-
Das G, Shin HS, Leyva-Gómez G, et al. Cordyceps spp.: A Review on Its Immune-Stimulatory and Other Biological Potentials. Front Pharmacol. 2021;11:602364. Published 2021 Feb 8. doi:10.3389/fphar.2020.602364