Czy śniadanie to najważniejszy posiłek dnia?
Wiele osób uważa, że śniadanie jest najważniejszym posiłkiem w ciągu dnia i powinno się je zjeść zaraz po przebudzeniu, aby dostarczyć organizmowi energii potrzebnej do aktywnego rozpoczęcia dnia. Niektórzy również sądzą, że codzienne spożywanie śniadania jest absolutnie konieczne dla zachowania dobrego stanu zdrowia oraz uzyskania i utrzymania szczupłej sylwetki przez długi czas. Sprawdźmy zatem, czy śniadanie to faktycznie najważniejszy posiłek dnia.
- Śniadanie – dlaczego jest tak ważne dla dzieci i młodzieży?
- Śniadanie – jakie są plusy jego spożywania dla dorosłych?
- Pomijanie śniadania – czy może powodować problemy zdrowotne?
- Śniadanie – jak je komponować?
- Śniadanie – jeść czy pomijać?
Śniadanie – dlaczego jest tak ważne dla dzieci i młodzieży?
W krajach śródziemnomorskich śniadanie zostało uznane za jeden z najważniejszych posiłków w ciągu dnia. Regularne spożywanie śniadania wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi u dzieci i młodzieży, w tym:
-
większą podażą makro- i mikroelementów,
-
niższym wskaźnikiem masy ciała (BMI),
-
większym uczuciem sytości,
-
niższą częstością występowania zachcianek żywieniowych,
-
wyższą sprawnością poznawczą,
-
poprawą wyników w nauce,
-
lepszym dobrostanem psychofizycznym,
-
wyższą jakością życia.
Wykazano również, że regularne spożywanie śniadań wśród dzieci i młodzieży prowadzi do poprawy jakości diety i lepszych wyborów żywieniowych, co może korzystnie wpływać na samopoczucie, poziom energii w ciągu dnia oraz proces kształtowania prawidłowych nawyków dietetycznych.
Śniadanie – jakie są plusy jego spożywania dla dorosłych?
Jedzenie śniadania wiąże się ze znacznie niższym ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, w tym choroby niedokrwiennej serca. Sugeruje się, że osoby regularnie jedzące śniadanie rzadziej mają podwyższony poziom cholesterolu frakcji LDL (tzw. „złego” cholesterolu), wysokie ciśnienie tętnicze krwi i obniżony poziom cholesterolu frakcji HDL (tzw. „dobrego” cholesterolu) w surowicy krwi. Spożywanie śniadania o poranku korzystnie wpływa na kontrolę stężenia glukozy we krwi w godzinach popołudniowych oraz poziom aktywności fizycznej w ciągu całego dnia. Warto jednak podkreślić, że duże znaczenie dla wielu parametrów metabolicznych ma to, jakie produkty żywnościowe wchodzą w skład śniadania. Zupełnie inaczej na stężenie glukozy i cholesterolu frakcji LDL we krwi będzie wpływać jajecznica na maśle klarowanym i boczku z jasnym pieczywem, a inaczej kanapki z chleba żytniego razowego z hummusem i świeżymi warzywami.
Pomijanie śniadania – czy może powodować problemy zdrowotne?
Przeprowadzone badania w krajach europejskich wykazały, że 24-36% mężczyzn i 33-44% kobiet pomija śniadania. Nieregularne spożywanie śniadania wywiera znaczący wpływ na masę ciała i parametry metaboliczne oraz może powodować różne problemy zdrowotne. Niektóre badania wykazały, że osoby, które pomijały śniadania miały wyższy wskaźnik śmiertelności, wyższy poziom cholesterolu i glukozy we krwi oraz częste zachowania zagrażające zdrowiu w porównaniu z osobami, które regularnie jadły śniadanie. Poza tym zaobserwowano, że nastolatkowie i dorośli, którzy zwykle omijają śniadania mają wyższą wartość wskaźnika masy ciała (BMI). Pomijanie śniadań zostało uznane za ważny wyznacznik niezdrowego stylu życia, który może sprzyjać innym zachowaniom ryzykownym dla zdrowia, takim jak spożywanie alkoholu, palenie tytoniu, przejadanie się oraz brak aktywności fizycznej. Sugeruje się, że nieregularne spożywanie śniadań może prowadzić do pogorszenia jakości życia i przewlekłego narażenia na stres, co z kolei może zwiększać ryzyko wystąpienia chorób kardiometabolicznych w przyszłości.
Śniadanie – jak je komponować?
Standardowe zalecenia zdrowego żywienia wskazują, że śniadanie jako jeden z najważniejszych posiłków w ciągu dnia powinno zawierać od 20 do 35% całodziennego udziału energii w diecie. Podczas komponowania zdrowego śniadania warto wzorować się na rekomendacjach przedstawionych za pomocą talerza zdrowego żywienia. Zdrowe i pożywne śniadanie powinno się składać z świeżych warzyw lub owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, zdrowych tłuszczów roślinnych (m.in.: oliwa z oliwek, orzechy, nasiona, pestki) oraz produktów o wysokiej zawartości białka, takich jak na przykład niskotłuszczowe przetwory mleczne (twaróg, serek wiejski, jogurt Skyr), rośliny strączkowe (soczewica, fasola, ciecierzyca), ryby oraz chude mięso drobiowe. Świetnym przykładowym pomysłem na zdrowe śniadanie jest owsianka ze świeżymi owocami, orzechami, nasionami i wysokobiałkowym jogurtem naturalnym oraz pieczywo żytnie razowe z pastą z soczewicy i świeżymi warzywami.
Śniadanie – jeść czy pomijać?
Śniadanie jest niewątpliwie ważnym posiłkiem dnia, niekoniecznie jednak musi być tym najważniejszym, gdyż to zależy od celu. Dobrze skomponowane śniadanie o poranku jest szczególnie ważne w diecie pacjentów z insulinoopornością i cukrzycą ze względu na lepszą kontrolę glikemii w ciągu dnia oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia hipoglikemii. Poza tym śniadanie jest ważnym posiłkiem dnia dla wszystkich osób bardzo szczupłych, które chcą zwiększyć masę mięśniową.
Regularne jedzenie śniadania jest również szczególnie istotne w przypadku sportowców wyczynowych i amatorów, którzy trenują w godzinach porannych. Pożywne śniadanie dostarczy cennych składników odżywczych oraz energii, która pozwoli zagwarantować odpowiednio wysokie zdolności wysiłkowe organizmu podczas wykonywanych ćwiczeń o wysokiej intensywności, tudzież startu w zawodach. Śniadanie może być pominięte jedynie w dniach, w których wdrażana jest u zawodników sportów wytrzymałościowych o wysokim stopniu wytrenowania, strategia „train-high, sleep-low” (trenuj wysoko, śpij nisko), która zakłada wykonanie wysiłku fizycznego z niską zawartością glikogenu mięśniowego.
-
Betts J.A., Chowdhury E.A., Gonzalez J.T., et al.: Is breakfast the most important meal of the day? Proc Nutr Soc. 2016 Nov;75(4):464-474.
-
Ferrer-Cascales R, Sánchez-SanSegundo M, Ruiz-Robledillo N, et al.: Eat or Skip Breakfast? The Important Role of Breakfast Quality for Health-Related Quality of Life, Stress and Depression in Spanish Adolescents. Int J Environ Res Public Health. 2018 Aug 19;15(8):1781.
-
Sievert K., Hussain S.M., Page M.J., et al.: Effect of breakfast on weight and energy intake: systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ. 2019 Jan 30;364:l42.
-
Chowdhury EA, Richardson JD, Holman GD, et al.: The causal role of breakfast in energy balance and health: a randomized controlled trial in obese adults. Am J Clin Nutr. 2016 Mar;103(3):747-56.
-
Quatela A, Callister R, Patterson A, et al.: The Energy Content and Composition of Meals Consumed after an Overnight Fast and Their Effects on Diet Induced Thermogenesis: A Systematic Review, Meta-Analyses and Meta-Regressions. Nutrients. 2016 Oct 25;8(11):670.
-
Slater T, Mode WJA, Hough J, et al.: Effect of the perception of breakfast consumption on subsequent appetite and energy intake in healthy males. Eur J Nutr. 2022 Apr;61(3):1319-1330.
-
Heo J, Choi WJ, Ham S, et al.: Association between breakfast skipping and metabolic outcomes by sex, age, and work status stratification. Nutr Metab (Lond). 2021 Jan 7;18(1):8.