Korzyści stosowania NAC – jakie są efekty?
NAC jest uznanym mukolitykiem i antidotum na zatrucia paracetamolem. Z biegiem lat lista problemów zdrowotnych, które NAC może potencjalnie złagodzić, stale się wydłuża. Podobnie jak jego popularność jako suplementu diety.
Bez wątpienia NAC jest multifunkcyjną substancją. Ma wielu fanów, którzy z wielkim entuzjazmem stosują go w ramach profilaktyki zdrowotnej. Sprawdźmy zatem jakie korzyści może przynosić stosowanie suplementu NAC. Może przyda się również Tobie?
- Zdrowotne korzyści ze stosowania NAC
- Jak stosować NAC dla wsparcia zdrowia?
- Dlaczego stosowanie NAC może być korzystniejsze niż suplementy z glutationem?
Zdrowotne korzyści ze stosowania NAC
Suplementy NAC (N-acetylocysteina) stosowane są zarówno w celu osiągnięcia konkretnych korzyści (których lista jest wyjątkowo długa), jak i w ramach ogólnej profilaktyki zdrowotnej, a nawet z nadzieją spowolnienia starzenia. Niżej przygotowaliśmy przegląd najważniejszych właściwości i korzyści ze stosowania suplementacji NAC.
NAC jako substancja przeciwutleniająca i przeciwzapalna
Redukcja stresu oksydacyjnego dzięki NAC zachodzi dwojako. NAC działa:
- pośrednio jako prekursor glutationu (GSH), który jest przeciwutleniaczem o ogromnym znaczeniu;
- bezpośrednio wychwytując reaktywne formy tlenu, dzięki zawartej w jego strukturze grupie sulfhydrylowej.
Silne właściwości przeciwutleniające NAC potwierdzono w licznych badaniach in vitro i in vivo.
Jako związek przeciwzapalny, NAC może zmniejszać poziom czynnika martwicy nowotworu alfa (TNF-α) i interleukin (IL-6 i IL-1β) poprzez tłumienie aktywności czynnika jądrowego kappa B (NF-κB).
Taki pakiet, czyli redukcja stanów zapalnych i stresu oksydacyjnego, jest bardzo uniwersalny. Można go wykorzystać dla redukcji ryzyka dużej ilości problemów zdrowotnych, które sprawniej rozwijają się w stresie oksydacyjnym i chronicznym stanie zapalnym.
NAC jako mukolityk
N-Acetylocysteina powoduje hydrolizę wiązań dwusiarczkowych odpowiedzialnych za łączenie cząsteczek mucyny. W ten sposób zmniejsza lepkość śluzu. Takie właściwości NAC wykorzystywane są od kilkudziesięciu lat do kontroli objawów mukowiscydozy. Obecnie NAC jest też bardzo często wykorzystywany podczas przeziębień i grypy, by zmniejszyć objawy zależne od nadmiernej produkcji śluzu i sprawniej wyjść z infekcji.
NAC jako antidotum na paracetamol
Ambulatoryjne zastosowanie NAC w ciągu 8 godzin od spożycia toksycznej dawki acetaminofenu (paracetamolu) daje niemalże 100% skuteczności. W przypadku zatrucia NAC podawany dożylnie jest pod nadzorem personelu medycznego. Stosowane są duże dawki i krótkie odstępy między kolejnymi porcjami. W takich przypadkach NAC ma uchronić przed ostrą niewydolnością wątroby.
To właśnie zastosowanie NAC jako antidotum na zatrucia paracetamolem dało NAC tak silnie ugruntowaną pozycję w medycynie. Dzięki temu WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) umieściła NAC na liście podstawowych leków.
NAC jako wsparcie wątroby
Poza wsparciem wątroby w neutralizowaniu toksycznych ilości paracetamolu NAC wykorzystuje się w medycynie również dla zapobiegania ostrej niewydolności wątroby przy zatruciach innego rodzaju – toksycznymi chemikaliami, ziołami, grzybami, wirusami itp. Ma też działanie wspierające w walce z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby. Wsparcie zdrowia tego organu wynika głównie z właściwości odnawiających zapasy glutationu, przeciwzapalnych i rozszerzających naczynia dla lepszej dostawy tlenu.
NAC dla spowolnienia starzenia
Tak jak i wiele innych przeciwutleniaczy, w NAC upatrywane są właściwości przeciwstarzeniowe. Faktem jest, że wiele schorzeń występujących w podeszłym wieku, które znacznie upośledzają jakość życia, ma podłoże oksydacyjne. Kolejny fakt jest taki, że z upływem lat zmniejsza się naturalne stężenie glutationu w organizmie. Suplementacja NAC miałaby częściowo skompensować te braki.
Duży entuzjazm wzbudzają badania przedkliniczne na bezkręgowcach i niektórych ssakach pokazujące możliwość wydłużenia życia. Nie do końca wiadomo, czy wyniki te można przełożyć dokładnie na ludzi (jest to trudny parametr do sprawdzenia), jednak nawet jeśli NAC nie będzie w stanie dołożyć lat do życia, to może dodać do nich chociaż witalności.
Jak stosować NAC dla wsparcia zdrowia?
W przypadku doustnego stosowania NAC, dawki najczęściej używane w badaniach mieszczą się w zakresie 600-2400 mg.
NAC jest dość szybko metabolizowany w ustroju, dlatego w przypadku kuracji obejmujących dawki powyżej 1 g dziennie, stosuje się podział na 2-4 równe porcje w ciągu dnia. Okres półtrwania NAC u osób dorosłych wynosi około 6 godzin.
Gdy NAC jest jednym ze składników bardziej zaawansowanych formuł, na przykład kompleksowych suplementów diety dla wsparcia wątroby, to często użyte są niższe dawki, rzędu 150 mg NAC na porcję.
Dlaczego stosowanie NAC może być korzystniejsze niż suplementy z glutationem?
Glutation jest syntetyzowany z cysteiny, glutaminianu i glicyny. Spośród tych 3 prekursorów cysteina ma najniższe stężenie wewnątrzkomórkowe. Może zatem stanowić „wąskie gardło”, ograniczając tempo syntezy GSH w obecności stresu oksydacyjnego. Dostarczenie samej cysteiny wydaje się najprostszym sposobem na zwiększenie dostępności glutationu.
NAC ma lepszą biodostępność przy podaniu doustnym niż L-cysteina i glutation, a mimo to jest znacznie tańszym wyborem w porównaniu do kosztownego glutationu. W przypadku glutationu w niektórych suplementach stosowane są zaawansowane technologie zwiększające przyswajalność, jak np. liposomalny glutation, jednak wtedy przepaść cenowa się jeszcze pogłębia.
Za zaletę uznawany jest też fakt dostarczania prekursora, czyli cegiełek do budowania glutationu w organizmie wtedy, gdy akurat będzie potrzebny. Takie rozwiązanie jest bardziej elastyczne i może potencjalnie dawać większe korzyści niż dostarczanie gotowej, docelowej substancji.