L-DOPA – bezpośredni prekursor dopaminy
Podnoszenie sprawności mózgu prostym połknięciem tabletki dla jednych jest docelową wizją przyszłości, a u innych wywołuje dylemat etyczny. Łatwa dostępność takich środków jest już jednak faktem. L-DOPA jest jednym z tych środków, które działają skutecznie, ale trzeba znać jego wady i zalety, by czerpać jedynie korzyści.
Czym jest L-DOPA?
L-DOPA, którą znamy także jako lewodopa, to produkt pośredni na drodze syntezy dopaminy z aminokwasów fenyloalaniny i tyrozyny. W uproszczeniu owa ścieżka wygląda tak:
l-fenyloalanina → L-tyrozyna → L-DOPA → dopamina → noradrenalina
L-DOPA produkowana jest w organizmie z powyższych aminokwasów, ale może być też dostarczana bezpośrednio z zewnątrz w formie leku lub suplementu.
L-DOPA w medycynie
Jako skuteczny prekursor dopaminy, L-DOPA stosowana jest jako lek dla pacjentów z chorobą Parkinsona, w której gospodarka dopaminowa jest upośledzona. Jest to leczenie typowo objawowe, ponieważ koryguje część skutków choroby, ale nie jest w stanie odwrócić jej przebiegu i wyeliminować przyczyny. Niemniej stan pacjentów się poprawia, a dopóki nie zostaną opracowane skuteczniejsze i bardziej przyczynowe metody leczenia, trzeba się skupiać na działaniach objawowych.
W lekach lewodopa jest często łączona z inhibitorami dekarboksylazy aminokwasów aromatycznych w tkankach obwodowych, takimi jak karbidopa. Dzięki nim zahamowana jest konwersja lewodopy do dopaminy we krwi, ponieważ wtedy nie byłaby w stanie dotrzeć do mózgu. Z zahamowaniem tej konwersji więcej lewodopy dociera do mózgu w formie niezmienionej i dopiero tam lokalnie przemienia się w dopaminę.
L-DOPA w suplementacji
Dopaminę wszyscy uwielbiamy, i to z definicji. Jest to w końcu jeden z tych neuroprzekaźników, które są niezbędne do wywołania przyjemności. Wizja łatwego jej podniesienia jest zatem bardzo kusząca, szczególnie że L-DOPA całkiem łatwo nabyć w formie suplementu diety bez recepty. W suplementach wykorzystywana jest głównie naturalna lewodopa z ekstraktu białej fasoli (Mucuna Pruriens). Najczęściej stosowane dawki mieszczą się w zakresie od 100 do 300 mg L-DOPA w pojedynczej porcji.
Jest to ten typ suplementu, dla którego najpierw mocno zalecane jest przeczytanie „instrukcji obsługi”. Poznaj zalety i wady suplementowania lewodopy, by łatwiej podjąć decyzję czy ją stosować i robić to rozważniej.
Zalety
L-DOPA jest po prostu skuteczna. Szybko konwertuje do dopaminy i nie ma po drodze wąskich gardeł, więc jej działanie można wyraźnie poczuć. Z tego względu jest dużo bardziej skuteczna niż aminokwasy tyrozyna i fenyloalanina. Wśród jej wyczuwalnych efektów zawierają się:
- poprawa samopoczucia;
- lekki wzrost energii i boost motywacji;
- wzrost popędu seksualnego;
- rozjaśnienie myśli i poprawa koncentracji.
Wymienione wyżej efekty są możliwe nawet przy doraźnym przyjęciu. Niekiedy L-DOPA bywa krótkoterminowo stosowana w sytuacjach nadmiernego uszczuplenia zapasów katecholamin w neuronach, np. po nadużywaniu stymulantów (np. silne przedtreningówki).
Wady
L-DOPA u zdrowych ludzi nie nadaje się do stosowania codziennego. Zbyt częste stosowanie mogłoby doprowadzić do rozregulowania balansu chemicznego w mózgu lub po prostu zmniejszyć czułość układu dopaminowego.
U osób, które z natury mają przewagę lub nadmiar katecholamin, L-DOPA może pogarszać samopoczucie, m.in. dlatego, że podniesiona dopamina w końcu zostanie zmetabolizowana do noradrenaliny.
Jest też kilka znanych, poważnych interakcji z lekami. Dotyczy to szczególnie leków psychiatrycznych i neurologicznych, które działają jako inhibitory wychwytu zwrotnego dopaminy, inhibitory MAO, albo releasery dopaminy.
L-DOPA lepiej działa z zieloną herbatą
Nie każdy o tym wie, a to świetny tip! EGCG z zielonej herbaty hamuje aktywność enzymu, który konwertuje L-DOPA do dopaminy we krwi obwodowej. Dzięki temu częściowo naśladuje działanie karbidopy, którą stosuje się w lekach na Parkinsona razem z lewodopą. W ten sposób więcej dopaminy produkuje się bezpośrednio w mózgu, a mniej w układzie obwodowym i działanie jest zgodne z oczekiwaniami.
Tak więc do porcji L-DOPA można albo wypić mocny napar zielonej herbaty, albo jeszcze skuteczniej: przyjąć kapsułkę z ekstraktem zielonej herbaty standaryzowanym na EGCG.