Melatonina a choroby neurodegeneracyjne – jakie są zależności?
Choroby układu nerwowego budzą wiele strachu. W końcu nikt nie chce tracić kontroli nad swoim ciałem ani umysłem. Warto zatem dbać, by nasza codzienność sprzyjała działaniom neuroprotekcyjnym, by organizm mógł należycie chronić układ nerwowy przed zagrożeniami. A jest to zadanie do wdrożenia w życie w możliwie najwcześniejszym jego etapie. Do neuroprotekcji podchodzimy jak do ubezpieczenia – wdrażamy działania, nawet gdy jeszcze nie podejrzewamy ryzyka. Jednym z kluczowych elementów dla neuroprotekcji jest zdrowy sen, a także odpowiadająca za niego melatonina. Ochronne działanie melatoniny przed chorobami neurodegeneracyjnymi zostało opisane w wielu publikacjach naukowych, to ważny aspekt działania tego hormonu. Z tego artykułu dowiesz się, w jaki sposób melatonina wpływa na ochronę mózgu przed niszczeniem. Przeczytaj do końca!
- Melatonina działa neuroprotekcyjnie dzięki działaniu przeciwutleniającemu
- Wyniki badań
- Niebezpieczeństwa związane z niedoborem melatoniny
- Podsumowanie
Melatonina działa neuroprotekcyjnie dzięki działaniu przeciwutleniającemu
Neuroprotekcyjne działanie melatoniny w dużej mierze wynika z jej silnych właściwości przeciwutleniających. Wolne rodniki w nadmiarze mogą w sposób patologiczny uszkadzać wiele struktur obecnych w mózgu, w tym białka, lipidy, DNA itd. Melatonina na kilka sposobów temu zapobiega, działając bezpośrednio na wolne rodniki, jak i stymulując nasze endogenne przeciwutleniacze, by działały z większą efektywnością. Optymalna produkcja melatoniny to jeden z czynników, które pozwalają trzymać stres oksydacyjny w zdrowych ramach.
Dzięki właściwościom przeciwutleniającym i neuroprotekcyjnym w melatoninie upatrywany jest potencjał terapeutyczny w schorzeniach neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, choroba Huntingtona i stwardnienie zanikowe boczne.
Wykazano również, że melatonina ma działanie przeciwzapalne. Melatonina na wiele sposobów zmniejsza niszczenie tkanek podczas reakcji zapalnych. Z badań wiemy, że zmniejsza uwalnianie różnych cytokin prozapalnych, na przykład interleukin i TNF-alfa.
Wyniki badań
Przeprowadzono wiele badań z melatoniną w kontekście ochrony mózgu, szczególnie tych przedklinicznych na zwierzętach, ale nie tylko. Wiele z tych eksperymentów dotyczyło wpływu na udar.
Podanie melatoniny po doświadczalnym udarze u zwierząt zmniejsza objętość zawału, co można było zaobserwować zarówno w istocie szarej, jak i białej. Melatonina zmniejszała reakcję zapalną, powstawanie obrzęku mózgu i przepuszczalność bariery krew-mózg.
W innym badaniu zauważono, że melatonina poprawiała przeżycie neuronów i wzmacniała neurogenezę, nawet gdy została zastosowana dzień po udarze. Ponadto wykazano poprawę zarówno motoryczną, jak i behawioralną po podaniu melatoniny.
W literaturze jest też sporo informacji o wpływie sprawności rytmów dobowych (a więc i rytmu wydzielania melatoniny) ciężarnych matek na rozwój neurologiczny płodów. Melatonina łatwo pokonuje nie tylko barierę krew-mózg, ale i barierę łożyskową. Matki przekazują również melatoninę swoim dzieciom z mlekiem, a stężenie melatoniny w matczynym mleku jest zależnego od pory dnia, w której owo mleko jest produkowane. Dzięki temu karmienie mlekiem matki może lepiej wpływać na nocny sen dziecka oraz zapewniać dodatkowy czynnik neuroprotekcyjny.
Neuroprotekcyjne działanie melatoniny na mózgi dzieci jest przedmiotem badań ukierunkowanych na znalezienie skutecznego środka zmniejszającego ryzyko zaburzeń neurologicznych u wcześniaków. Melatonina wydaje się atrakcyjnym kandydatem ze względu na pasujący profil mechanizmów działania oraz świetny profil bezpieczeństwa.
Niebezpieczeństwa związane z niedoborem melatoniny
Nieprawidłowości w fizjologii melatoniny związane z zaburzeniami snu, a w szczególności jego niedoborem lub niską jakością, zagrażają integralności mózgu, a dokładniej integralności hipokampa, prowadząc do dysfunkcji poznawczych i przyczyniając się do rozwoju zaburzeń nastroju.
Zbyt słaba produkcja melatoniny może powodować wydłużenie czasu zasypiania oraz psuć stosunek różnych faz snu (nREM i REM). To wpływa na słabszą regenerację i pogorszenie jakości życia – wzrost senności i zmęczenia w ciągu dnia, osłabione funkcje poznawcze, więcej stresu itp.
Na niedobór melatoniny szczególnie narażone są osoby starsze, tak samo, jak na rozwój chorób neurodegeneracyjnych. Średnie poziomy melatoniny zmniejszają się wraz z wiekiem, co wyraźnie koreluje ze wzrostem ryzyka zaburzeń snu. Zauważyć można też korelację właśnie pomiędzy poziomem dostępnej melatoniny a ryzykiem neurodegeneracji. W uzupełnianiu poziomu melatoniny u seniorów można upatrywać wielu korzyści, które dotyczą i lepszego snu, i lepszej ochrony mózgu. W wielu przypadkach suplementacja nawet niewielką ilością melatoniny może być bardzo przydatna.
Podsumowanie
Zdrowy sen i towarzysząca mu melatonina to niezwykle ważne czynniki neuroprotekcyjne. Każdy świadomy swojego zdrowia człowiek musi o nie zadbać, by ich nie zabrakło. W przeciwnym razie zwiększa się ryzyko wielu zaburzeń zdrowotnych, włączając to zaburzenia neurodegeneracyjne i ogólne osłabienie sprawności mózgu.