NAC a choroby neurodegeneracyjne – jakie są zależności?
Suplement NAC znany jest z wpływu na wątrobę i układ oddechowy oraz jako antidotum na toksyczność paracetamolu. Bardziej niszowe zastosowanie NAC obejmuje wspieranie zdrowia układu nerwowego. W literaturze fachowej pojawia się coraz więcej dowodów na neuroprotekcyjne działanie NAC i liczne korzyści dla mózgu. Sprawdź, w jaki sposób NAC wspomaga zdrowie mózgu i jakie korzyści może Ci przynieść!
Czy NAC chroni zdrowie mózgu?
Istnieją dowody na to, że N-acetylocysteina, czyli NAC może chronić przed zaburzeniami neurodegeneracyjnymi, takimi jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, ból neuropatyczny, udar i stwardnienie rozsiane. Według naukowców może być pomocny w ramach suplementacji uzupełniającej wspomnianych chorób jako prekursor glutationu (GSH) o właściwościach przeciwutleniających i przeciwzapalnych.
W przeciwieństwie do gotowego glutationu i wolnej L-cysteiny NAC ma zdolność do skutecznego przekraczania bariery krew-mózg, podnosząc poziom GSH w mózgu. Dzięki temu może redukować stres oksydacyjny lokalnie w mózgu z dużą efektywnością. Poza redukowaniem wolnych rodników wpływa na funkcjonowanie układu glutaminianu. Mówiąc precyzyjniej, moduluje receptory NMDA (najliczniejszy typ receptorów glutaminianu). Dzięki temu zmniejsza ryzyko nadmiernego pobudzenia neuronów przez glutaminian, co mogłoby doprowadzić nawet do ich śmierci przez nadmierny napływ jonów wapnia do wnętrza komórek.
W literaturze znajdujemy bardzo liczne doniesienia o neuroprotekcyjnym działaniu NAC. Pojawiają się też wzmianki o możliwych korzyściach w walce z psychozami, zaburzeniami nastroju i uzależnieniami.
Neuroprotekcyjny potencjał NAC
Badania wykazały, że NAC wywiera silne działanie ochronne przeciwko stresowi oksydacyjnemu i stanom zapalnym w różnych stanach zdrowotnych. Taka ochrona w dużej mierze dotyczy komórek nerwowych.
Z badań na zwierzętach wiemy, że obniżony poziom GSH i zwiększony stres oksydacyjny w neuronach i sprzyjają przedwczesnemu starzeniu się mózgu. Autorzy badań wyciągają jednak wnioski, że NAC może odwracać zaburzenia poznawcze, przynajmniej częściowo, poprzez zwiększenie poziomu neuronalnego GSH.
Poniżej znajdziesz zwięzły przegląd doniesień z literatury dotyczących wpływu NAC na konkretne schorzenia układu nerwowego.
Choroba Parkinsona
Dopamina może wywoływać apoptozę w hodowlach komórek nerwowych, co może przełożyć się na nadmierną utratę komórek istoty czarnej w chorobie Parkinsona. Związki takie jak NAC wykazują wyraźne działanie ochronne poprzez hamowanie indukowanej dopaminą śmierci komórek w hodowlach komórkowych.
W badaniu klinicznym stosowano środek zarówno w postaci cotygodniowego wlewu dożylnego, jak i suplementację 500 mg doustnie dwa razy dziennie przez trzy miesiące. Taka kuracja znacząco złagodziła objawy choroby Parkinsona i zwiększyła wiązanie dopaminy w mózgu. Wnioski są obiecujące, jednak wymagają dalszych badań.
Bóle neuropatyczne
Metaloproteinazy macierzy (MMP) są jednym z kluczowych składników wywołujących zapalenie nerwów i ułatwiających dojrzewanie cytokin zapalnych. N-acetylocysteina poprzez hamowanie MMP znacząco łagodzi ból neuropatyczny w badaniach na zwierzętach.
Stosowanie NAC przynosi korzyści w przypadku neuropatii cukrzycowej i istnieją dowody na to, że w dawce 1200 lub 2400 mg na dobę może zmniejszać częstość występowania i nasilenie neuropatii obwodowej wywołanej paklitakselem podczas chemioterapii.
Stwardnienie rozsiane
Małe badanie z randomizacją, w którym stosowano dożylny NAC raz w tygodniu w skojarzeniu z doustną suplementacją po 500 mg dwa razy dziennie przez dwa miesiące, wykazało poprawę metabolizmu glukozy w kilku obszarach mózgu, a także subiektywną poprawę uwagi i funkcji poznawczych. W innym również niewielkim badaniu dotyczącym postępującego stwardnienia rozsianego NAC w dawce 1250 mg trzy razy dziennie był dobrze tolerowany i skutkował trwałą poprawą poziomu odczuwanego zmęczenia. Poziomy glutationu są obniżone we wtórnie postępującym stwardnieniu rozsianym, a NAC był w stanie to poprawić.
Podsumowanie
NAC ma spory potencjał neuroprotekcyjny, co wykorzystywane jest zarówno w medycynie, jak i w profilaktycznej suplementacji. Wiele chorób neurodegeneracyjnych wiąże się z nadmiernym stresem oksydacyjnym, chronicznym stanem zapalnym i rozregulowaniem pracy receptorów NMDA, a każdy z tych aspektów pokrywają właściwości NAC. Nic więc dziwnego, że suplementy NAC zdobywają coraz większą popularność wśród osób chcących zabezpieczyć swój mózg przed starzeniem, demencją i ogólnym spadkiem efektywności.