NAC a układ oddechowy – jakie są zależności?
Układ oddechowy pełni kluczową funkcję w naszym organizmie, dostarczając tlen niezbędny do prawidłowego funkcjonowania każdej komórki. Ze względu na doniosłą rolę tego układu i bliski kontakt ze wszelkimi zanieczyszczeniami kryjącymi się w powietrzu, stale poszukujemy metod i substancji wspierających zdrowie tego układu. N-acetylocysteina, znana również jako NAC jest substancją o doskonale udokumentowanym wpływie na płuca i cały układ oddechowy. Ale jak dokładnie działa NAC i jakie przynosi efekty? W tym artykule przyjrzymy się naukowym dowodom i badaniom dotyczącym roli NAC w kontekście układu oddechowego. Przeczytaj do końca!
- Wpływ NAC na układ oddechowy
- NAC jest skutecznym mukolitykiem
- Skuteczność w POChP
- Dawkowanie NAC dla wsparcia układu oddechowego
Wpływ NAC na układ oddechowy
Patogenezę i postęp chorób układu oddechowego można wyjaśnić stanem zapalnym i zwiększonym stresem oksydacyjnym, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia endogennych przeciwutleniaczy, takich jak glutation (GSH). Z tego względu przeciwutleniacze, takie jak NAC, który jest efektywnym prekursorem glutationu, wydają się atrakcyjnym narzędziem w łagodzeniu objawów.
Zastosowanie NAC w łagodzeniu dolegliwości układu oddechowego to jedno z głównych zastosowań tej substancji w medycynie. NAC ma długą historię stosowania w mukowiscydozie, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) i idiopatycznym zwłóknieniu płuc. Obecnie jest chętnie zalecany przez lekarzy pierwszego kontaktu w różnego rodzaju infekcjach górnych dróg oddechowych, by złagodzić dolegliwości.
W badaniach zauważono, że NAC może podnosić poziom GSH w neutrofilach we krwi i liczbę neutrofili w drogach oddechowych, co sprzyja odporności na infekcje. Jak donoszą naukowcy, NAC zwiększa aktywność wydzielniczą komórek pęcherzykowych typu II, prowadząc do zwiększenia pęcherzykowego środka powierzchniowo czynnego. Ma też pewne właściwości przeciwdrobnoustrojowe i potencjał do zmniejszania ryzyka infekcji górnych dróg oddechowych.
NAC jest skutecznym mukolitykiem
Właściwości mukolityczne NAC oznaczają, że ma zdolność do zmniejszania tempa wytwarzania i lepkości śluzu. NAC wywołuje taki efekt poprzez hydrolizę wiązań dwusiarczkowych odpowiedzialnych za łączenie cząsteczek mucyny.
W związku z tym od lat 60. XX wieku NAC jest zatwierdzony do stosowania w terapii wziewnej u pacjentów ze zdiagnozowaną mukowiscydozą. Działanie mukolityczne jest wykorzystywane zarówno w poważnych chorobach płuc, jak i w zwykłym przeziębieniu, gdy nadmiar śluzu nasila objawy infekcji.
Skuteczność w POChP
POChP charakteryzuje się przewlekłymi objawami związanymi z obturacją dróg oddechowych spowodowaną wdychaniem toksyn. Często występuje u palaczy z długim stażem palenia tytoniu. Skuteczność kliniczna NAC we wspieraniu pacjentów z POChP została udokumentowana w kilku badaniach klinicznych.
Badania z niską dawką dzienną (max 600 mg) pokazywały niską skuteczność, jednak więcej entuzjazmu wnoszą próby kliniczne, w których stosowano większe dawki. Poniżej podsumowanie rezultatów dwóch badań, w których odnotowano wyraźne korzyści.
- Badanie HIACE - randomizowane badanie kontrolowane placebo z podwójnie ślepą próbą, przeprowadzone z udziałem 120 pacjentów ze stabilną przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. 58 osób przyjmowało 600 mg doustnego NAC dwa razy dziennie (łącznie 1200 mg na dobę), a 62 osoby przyjmowały placebo w ramach grupy kontrolnej. Badanie wykazało znaczną poprawę funkcji drobnych dróg oddechowych, a także zmniejszenie częstości zaostrzeń choroby.
- Badanie PANTHEON - kontrolowane placebo badanie skuteczności i bezpieczeństwa stosowania dużych dawek NAC w zaostrzeniach POChP. Przeprowadzono je z udziałem aż 1006 pacjentów z umiarkowaną i ciężką POChP. W ramach badania uczestnikom podawano doustnie 1200 mg NAC dziennie. Badanie wykazało istotne zmniejszenie częstości zaostrzeń POChP w grupie badanej w porównaniu z grupą placebo, szczególnie u pacjentów z umiarkowaną postacią choroby.
Dawkowanie NAC dla wsparcia układu oddechowego
Przy chorobach przewlekłych, takich jak POChP, które wymagają długotrwałej suplementacji, maksymalna oficjalnie zalecana dawka wynosi 600 mg dziennie, ale dawki powyżej 600 mg dziennie są stale testowane w różnych badaniach klinicznych. W wielu przypadkach zaburzeń pracy układu oddechowego dawka 600 mg okazuje się mieć zbyt słabe działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne, by dać wyraźny efekt. Optymalna skuteczność notowana jest przy dawkach przynajmniej 1200 mg.
Profil bezpieczeństwa NAC jest zazwyczaj podobny, zarówno w przypadku małych dawek (≤600 mg dziennie), jak i dużych dawek (>600 mg dziennie). Badania z dawką do 3000 mg dziennie w chorobach układu oddechowego wykazały, że NAC jest dobrze tolerowany i bezpieczny.