Nootropy – tabletki na pamięć, koncentrację i dobre samopoczucie
Czas to pieniądz? Szczególnie osoby prowadzące własne biznesy i posiadające wysokie kompetencje się z tym zgodzą. Ilości czasu w dobie niestety nie wydłużymy, ale można sprawić, że poszczególne godziny będą bardziej wartościowe. Dzięki wspomaganiu kondycji mózgu możemy zwiększać produktywność i poprawiać swoją jakość życia. Między innymi takie właśnie zadanie mają nootropy.
- Czym są nootropy?
- W czym mogą pomagać nootropy?
- Zaawansowane nootropy farmakologiczne
- Skuteczne i naturalne nootropy. Czy to możliwe?
- Nootropy na lepszą koncentrację i redukcję zmęczenia
- Nootropy na poprawę pamięci bez pobudzenia
- Nootropy dla redukcji stresu i poprawy samopoczucia
- Gdzie kupić nootropy?
Czym są nootropy?
Nootropy to grupa substancji, które najogólniej mówiąc, mają w bezpieczny sposób poprawiać funkcjonowanie mózgu. By zaliczyć się do tej grupy, substancja musi mieć wpływ na poprawę pamięci, usprawniać przyswajanie informacji w rozpraszających warunkach, zwiększać odporność układu nerwowego na szkodliwe czynniki i nie przynosić mu szkód.
W czym mogą pomagać nootropy?
Jest wiele aspektów, w których nie tylko leki prokognitywne, ale nawet te naturalne nootropy mogą być pomocne. Dominujące jednak są te właściwości:
- poprawa pamięci,
- lepsza zdolność skoncentrowania uwagi,
- poprawa efektywności pracy umysłowej.
Dodatkowe korzyści, które również są mocno doceniane, to możliwość redukcji zmęczenia, poprawy nastroju, zahamowanie objawów stresu, czy też spowolnienie występowania objawów starzenia się mózgu. Wszystko zależy od postawionego sobie celu i odpowiedniego doboru suplementacji.
Zaawansowane nootropy farmakologiczne
Pierwszym lekiem, któremu przypisano miano leku nootropowego, jest stosowany w neurologii piracetam. Jest dość łagodny w działaniu, ale ma szerokie spektrum właściwości, wpływając m.in. na kilka układów neuroprzekaźników i poprawę krążenia krwi mózgowej. Do tej pory jest stosowany do hamowania zaburzeń poznawczych lub w rekonwalescencji po np. udarach.
Z czasem powstało wiele pochodnych i analogów piracetamu, takich jak: aniracetam, oksyracetam, fenylopiracetam, koluracetam, pramiracetam, fasoracetam. Każdy z nich ma działanie mocniejsze niż piracetam, stosowany jest w mniejszych dawkach oraz ma swoje charakterystyczne cechy i właściwości. Wśród substancji pokrewnych wymienić można m.in. noopept i sunifiram, które technicznie nie mieszczą się w definicji racetamu, ale mają z nimi wiele wspólnego.
Skuteczne i naturalne nootropy. Czy to możliwe?
Jak najbardziej! Jest wiele skutecznych i łatwodostępnych nootropików, które w wielu przypadkach są też w pełni naturalne. Poniżej przedstawimy warte uwagi skuteczne nootropiki, które mają naturalne pochodzenie lub są syntetyczne, ale występują w takiej samej formie w naturze. Dla ułatwienia podzieliliśmy je na kilka grup pod względem ich dominującego działania.
Nootropy na lepszą koncentrację i redukcję zmęczenia
Nie wszystkie substancje nootropowe dodają energii i zmniejszają zmęczenie, ale te, które to robią, są szczególnie lubiane. Nic dziwnego. W końcu efekt jest bardzo szybki i łatwy do zaobserwowania, a ogólne odczucia zazwyczaj przyjemne.
Kofeina + teanina – jest to połączenie substancji stymulującej i wyciszającej, co na pierwszy rzut oka wydaje się dziwne. Badania pokazują jednak, że ich działanie ze sobą nie koliduje, a przy równoczesnym stosowaniu z każdej z nich czerpiemy to, co najlepsze. Kofeina redukuje uczucie zmęczenia, dodaje energii i poprawia koncentrację. Teanina zaś stabilizuje działanie kofeiny, zmniejszając ryzyko rozdrażnienia czy drżenia rąk, przy czym pozwala też lepiej skupić się na wykonywanym zadaniu bez stresu i gonitwy myśli. Kofeina i teanina to jedno z najbardziej uniwersalnych i najchętniej wybieranych połączeń nootropowych na początek. Obie substancje razem występują w zielonej herbacie.
L-Tyrozyna – może przynosić lekki efekt energetyzujący już od pierwszej dawki, jednak regularność przyjmowania zwiększa jej siłę działania. Tyrozyna jest budulcem dla energetyzujących neuroprzekaźników (noradrenalina i dopamina). Działa szczególnie dobrze, gdy z jakiegoś powodu nasze zapasy tych neuroprzekaźników w neuronach zostały uszczuplone, np. za małą ilością aminokwasów w diecie lub nadużywaniem kawy i stymulujących używek. W suplementacji prokognitywnej można stosować wolną l-tyrozynę, jednak jeszcze popularniejszy jest NALT, czyli n-acetylo l-tyrozyna.
Rhodiola rosea – adaptogenna roślina, która znana jest z działania redukującego zmęczenie i z fizycznego wzmacniania organizmu. Poprawia nastrój i dodaje witalności, co ułatwia zmotywowanie się do pracy. Użytkownicy często raportują więcej chęci do działania i większą jasność umysłu. Rhodiola zmniejsza skutki przewlekłego stresu i sprzyja aktywności fizycznej. Pierwsze efekty pojawiają się szybko, ale zalecane jest dłuższe stosowanie, gdyż ze względu na wpływ na zmiany w ekspresji genów, z czasem efekty suplementacji mogą się nasilać.
Uwaga na silne stymulanty! Czytelników, którzy już liznęli wcześniej temat, może zdziwić fakt, że w zestawieniu nie ma takich popularnych produktów jak modafinil, Adderall, czy metylofenidat. Otóż każda z tych substancji jest lekiem na receptę i nie powinna być stosowana bez wyraźnego zalecenia lekarza. W naszym zestawieniu przedstawiamy nootropy bez recepty i opieramy się na bezpiecznych i ogólnodostępnych produktach. Szczególnie Adderall i metylofenidat nie są obojętne dla zdrowia, a ze względu na potencjał uzależniający i dużą inwazyjność, nie powinny być nawet nazywane nootropami.
Nootropy na poprawę pamięci bez pobudzenia
Nie każdy narzeka na zmęczenie, a niekiedy potrzeba jedynie lepszej pamięci i koncentracji bez dodatkowego zastrzyku energii, np. do pracy lub nauki wieczorami, albo do sprawniejszego zapamiętywania ogółem, na co dzień.
Alpha GPC – doskonale przyswajana forma choliny, która efektywnie migruje do mózgu, pokonując barierę krew-mózg. Może zarówno dostarczać choliny do budowy acetylocholiny w mózgu, czyli neuroprzekaźnika krytycznego dla procesu formowania pamięci, jak i wspomagać tworzenie silnych błon komórkowych neuronów, co w dłuższej perspektywie poprawia ich komunikację. Sprawdza się i w doraźnej suplementacji przed nauką lub pracą, i w suplementacji codziennej.
Hupercyna A – podobnie jak Alpha GPC podnosi acetylocholinę, ale w inny sposób. Hupercyna spowalnia tempo jej rozkładu, dzięki czemu większe ilości acetylocholiny pozostają dostępne do wykorzystania. Ma długi czas działania, nawet kilkanaście godzin, więc wystarczy ją przyjąć raz dziennie rano, by przez cały dzień cieszyć się lepszymi zdolnościami poznawczymi. Hupercyna A może być pozyskiwana na drodze syntezy laboratoryjnej lub ekstrahowana z rośliny Huperzia serrata.
Bacopa Monnieri – ziele, które stosowane jest i dla poprawy pamięci, i dla lepszego samopoczucia z redukcją stresu i lęków. Poprawa pamięci jest efektem między innymi podnoszenia stężenia neurotroficznego czynnika BDNF, który regeneruje neurony i w niektórych rejonach (np. odpowiadający za pamięć hipokamp) może stymulować rozwój nowych komórek nerwowych. Bacopa jest suplementem do codziennego stosowania przez kilka miesięcy, gdyż jej działania muszą się skumulować, by pojawił się zauważalny efekt.
Lion’s Mane – przykład prozdrowotnego grzyba, który wyróżnia się bardzo pozytywnym wpływem na funkcjonowanie mózgu. Działa na kilka sposobów, jednak jego wizytówką jest podnoszenie czynnika wzrostu neuronów (NGF), który wpływa na regenerację i poprawę ogólnej kondycji układu nerwowego. Popularnym sposobem jego stosowania jest dodawanie sproszkowanego ekstraktu do kawy, by poprawić jej działanie. Można jednak sięgnąć też po standardowe kapsułki do codziennej suplementacji.
ALCAR – acetylowana forma l-karnityny. Jej nootropowe działanie polega na dostarczaniu grup acetylowych do budowy acetylocholiny oraz na stymulowaniu produkcji energii w mitochondriach. Działa i doraźnie, lekko poprawiając koncentrację, i długofalowo przy suplementowaniu codziennym.
Nootropy dla redukcji stresu i poprawy samopoczucia
Niekiedy problemy z koncentracją i prokrastynacją wynikają z nadmiaru stresu w życiu codziennym lub nadmiaru lęku. Złe samopoczucie zdecydowanie nie sprzyja efektywnej pracy, gdyż po pierwsze ciężko jest się do niej zmotywować, a po drugie uciekające myśli nie pozwalają na stabilne skupienie się na wykonywanym zadaniu.
Kanna – ziele afrykańskich łowców. Ma wyjątkowy profil działania dla człowieka. Jeden z jej mechanizmów działania jest dokładnie taki, jak w najpopularniejszych antydepresantach (hamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny), jednak ma mniej skutków ubocznych. Mianowicie nie tylko nie powoduje ospałości i problemów z koncentracją, a wręcz przeciwnie, może poprawiać funkcjonowanie mózgu i ułatwiać skupienie uwagi. Właśnie ze względu na ten unikalny pakiet działań, czyli poprawa koncentracji i lepsze samopoczucie z mniejszą ilością lęku i stresu, Kanna świetnie służyła plemiennym myśliwym. W afrykańskich plemionach wykorzystywano ją także w celach rytualnych i towarzyskich.
Ashwagandha – najprawdopodobniej najpopularniejszy suplement na stres. Działanie antystresowe potwierdzone jest i w zmianach biochemicznych, i w subiektywnych odczuciach osób stosujących Ashwagandhę. Ma bardzo szeroki wpływ na zdrowie ogólne, wpływając również na zdrowie mózgu.
Do tej kategorii świetnie pasują też Rhodiola rosea i Bacopa Monnieri z poprzednich rozdziałów. Oba redukują stres i dobrze wpływają na samopoczucie, a do innych kategorii zostały przypisane przez ich dominujące właściwości.
Nootropy dla spowolnienia starzenia się mózgu
Substancje nootropowe można stosować w ramach profilaktyki zdrowotnej, by wzmacniać kondycję mózgu i zmniejszyć ryzyko lub opóźnić objawy starzenia się tego organu.
Ginkgo biloba – ziele Miłorzębu japońskiego jest bardzo popularnym środkiem na zmniejszenie zaburzeń pamięci. Najlepiej działa u seniorów, a wiele danych z badań wskazuje, że Ginkgo biloba skutecznie opóźnia symptomy demencji starczej. Dodatkowo poprawia krążenie krwi mózgowej i korzystnie wpływa na zdrowie oczu.
Fosfatydyloseryna – jest to glicerofosfolipid budujący ściany komórkowe, również komórek nerwowych. Jest to nootropik typowo działający u podstaw, ponieważ wpływa na elementarne aspekty funkcjonowania mózgu. Mocne ściany komórkowe to sprawna komunikacja między neuronami, stabilna praca i ochrona przed zagrożeniami. Fosfatydyloseryna ma dodatkowe właściwości zmniejszające poziom kortyzolu, co pomaga w redukowaniu skutków długotrwałego stresu.
Kurkumina – jest bardzo silnym przeciwutleniaczem, działa przeciwzapalnie i znana jest z właściwości neuroprotekcyjnych. Literatura medyczna wskazuje, że kurkumina ma możliwość opóźniania spadku funkcji kognitywnych wynikających z wieku. Była używana też w wielu badaniach dotyczących chorób neurodegeneracyjnych, takich jak Alzheimer i Parkinson.
Gdzie kupić nootropy?
Najczęściej nootropiki oferują sklepy z suplementami diety. Faktem jest, że większość z nich to właśnie suplementy, takie jak naturalne ekstrakty lub aminokwasy. Wiele skutecznych substancji nootropowych na poprawę pamięci i koncentracji znajdziesz w sklepie MZ-Store, którego oferta wyróżnia się pod tym względem na polskim rynku.