Odżywki białkowe w tabletkach - kiedy stosować?
Odżywki białkowe są jednym z najczęściej stosowanych preparatów wśród sportowców wyczynowych i amatorów. Występują one głównie w formie proszku, aczkolwiek można również znaleźć w sklepach odżywki białkowe w tabletkach. Dowiedzmy się, czym są odżywki białkowe w tabletkach i czy rzeczywiście warto je stosować.
- Czym są odżywki białkowe w tabletkach?
- Odżywki białkowe w tabletkach – rodzaje
- W jaki sposób działają odżywki białkowe w tabletkach?
- Dla kogo są odżywki białkowe w tabletkach?
- Jak stosować odżywki białkowe w tabletkach?
- Odżywki białkowe w tabletkach – czy warto je przyjmować?
Czym są odżywki białkowe w tabletkach?
Odżywki białkowe w tabletkach to produkty, które są przeznaczone głównie dla osób prowadzących aktywny tryb życia. Dostarczają one umiarkowanych ilości białka, zazwyczaj od 3 do 10 g w zalecanej przez producenta dziennej porcji spożywanego preparatu. Odżywki białkowe w tabletkach są dobrym źródłem aminokwasów egzogennych (niezbędnych dla organizmu człowieka), w tym trzech o rozgałęzionych łańcuchach bocznych (BCAA), a mianowicie izoleucyny, leucyny oraz waliny. Odżywki białkowe w tabletkach są jednak mało popularne wśród osób uprawiających sport wyczynowo, jak i rekreacyjnie. Wynika to z faktu, iż są one mało wydajne i bardzo kosztowne w porównaniu z odżywką białkową w proszku (np. białkiem serwatkowym lub kazeiną). Dla przykładu, aby dostarczyć około 25 g białka (w tym blisko 2 g leucyny) z odżywki białkowej w tabletkach należy przyjąć jednorazowo 20-30 tabletek (w zależności od preparatu białkowego), co jest po prostu niepraktyczne i zupełnie nieekonomiczne.
Odżywki białkowe w tabletkach – rodzaje
Rynek odżywek i suplementów diety dla sportowców oferuje dzisiaj wiele preparatów białkowych, w tym nawet takie, które zawierają owady jadalne (np. świerszcze). Odżywki białkowe w tabletkach stanowią bardzo wąską grupę produktów w tej kategorii. Wśród najczęściej spotykanych w sklepach odżywek białkowych w tabletkach wymienia się:
- Białko wołowe (hydrolizat lub izolat),
- Białko drobiowe – głównie białko kurczaka (hydrolizat),
- Białko serwatkowe (koncentrat – WPC, izolat – WPI i hydrolizat – WPH),
- Białko sojowe (izolat).
W jaki sposób działają odżywki białkowe w tabletkach?
Odżywki białkowe w tabletkach mogą zwiększać anabolizm mięśniowy i korzystnie wpływać na poprawę składu ciała oraz wydolność fizyczną u osób, które regularnie trenują siłowo. Wzrost stężenia aminokwasów egzogennych we krwi po spożyciu porcji odżywki białkowej w tabletkach (np. białka wołowego lub białka kurczaka) przyczynia się do zwiększenia syntezy białek mięśniowych (MPS) i zmniejszenia rozpadu białek mięśniowych (MPB). Przeprowadzone badania pokazały, że białko wołowe może stymulować syntezę białek mięśniowych zarówno u młodych, jak i starszych osób, które regularnie wykonują trening fizyczny (szczególnie trening siłowy). Wykazano, że białko wołowe ma podobny wpływ na beztłuszczową masę ciała i sprawność fizyczną (zwłaszcza siłę mięśni kończyn dolnych), jak białko serwatkowe. Odżywki białkowe w tabletkach, w których składzie występuje białko wołowe lub białko kurczaka mogą zatem sprzyjać zwiększeniu masy i siły mięśniowej, aczkolwiek wymagane są wówczas duże dzienne porcje tych preparatów białkowych.
Dla kogo są odżywki białkowe w tabletkach?
Głównym wskazaniem do dodatkowej suplementacji preparatem białkowym jest okres budowania masy mięśniowej, a także redukcji tkanki tłuszczowej i utrzymania masy mięśniowej, gdy całodobowe zapotrzebowanie na białko jest wyraźnie zwiększone. Poza tym dostarczenie odpowiedniej ilości białka i aminokwasów egzogennych z pokarmów, jak również odżywek białkowych może znacząco poprawiać regenerację mięśni szkieletowych po intensywnych wysiłkach fizycznych. Odżywki białkowe w tabletkach mogą stanowić uzupełnienie diety osób prowadzących aktywny tryb życia w białko i aminokwasy egzogenne. Wydają się być one szczególnie pomocne dla osób, u których stwierdzono alergię na białka mleka krowiego iz tego powodu nie mogą one spożywać odżywek białkowych na bazie kazeiny oraz białek serwatkowych (WPC i WPI). Odżywki białkowe w tabletkach zawierające hydrolizat białka wołowego lub hydrolizat białka kurczaka mogą być również bezpiecznie spożywane przez wszystkich sportowców, którzy zmagają się z nietolerancją laktozy (cukru mlecznego). Po odżywki białkowe w tabletkach mogą sięgać również osoby, które z określonych powodów preferują formę tabletek, bądź kapsułek aniżeli proszku.
Jak stosować odżywki białkowe w tabletkach?
Według producentów, odżywki białkowe w tabletkach zawierające hydrolizat białka wołowego, białko plazmy krwi wołowej lub hydrolizat białek kurczaka powinny być spożywane w ilości od 4 do nawet 15 tabletek w ciągu dnia. Zalecana dobowa dawka (ilość tabletek) przez producentów suplementów białkowych jest zależna od masy ciała i całodziennego zapotrzebowania na białko. Im wyższa masa ciała, tym większa dobowa dawka. Odżywki białkowe w tabletkach są głównie zalecane do spożycia po treningu (zwłaszcza siłowym) lub pomiędzy posiłkami.
Odżywki białkowe w tabletkach – czy warto je przyjmować?
Odżywki białkowe w tabletkach niestety wypadają bardzo słabo na tle odżywek białkowych w proszku, zwłaszcza gdy weźmiemy pod uwagę całkowitą ilość białka w jednej porcji, stężenie aminokwasów egzogennych (szczególnie leucyny) oraz koszt i wydajność jednego opakowania. Dla przykładu poniżej znajduje się porównanie średniego kosztu jednego opakowania oraz zawartości białka i leucyny w jednej zalecanej porcji przez tego samego czołowego polskiego producenta różnych rodzajów odżywek białkowych dla osób aktywnych fizycznie.
-
Koncentrat białek serwatkowych 100% WPC (1 miarka – 35 g) = 27 g białka i 2960 mg leucyny. Koszt 94 zł za opakowanie 700 g.
-
Izolat białek serwatkowych 100% WPI (1 miarka – 30 g) = 26 g białka i 2990 mg leucyny. Koszt 108,50 zł za opakowanie 600 g.
-
Kazeina micelarna (1 miarka – 30 g) = 23 g białka i 2182 mg leucyny. Koszt 60 zł za opakowanie 600 g.
-
Izolat białka sojowego (1 miarka – 35 g) = 30 g białka i 2400 mg leucyny. Koszt 46 zł za opakowanie 700 g.
-
Hydrolizat białek wołowych (9 tabletek) = 18 g białka i 558 mg leucyny. Koszt 113,50 zł za opakowanie 300 tabletek.
-
Hydrolizat białek kurczaka (6 tabletek) = 8,1 g białka i 534 mg leucyny. Koszt 116,50 zł za opakowanie 300 tabletek.
Jak zatem widać, odżywki białkowe w tabletkach mogą jedynie stanowić uzupełnienie posiłku w białko i aminokwasy egzogenne (w tym BCAA), a nie być ich głównym źródłem. Mając na uwadze ten fakt, odżywki białkowe w proszku (np. WPC lub WPI) będą zdecydowaniem lepszym wyborem dla wszystkich osób regularnie uprawiających sport, aby skutecznie stymulować MPS i hamować MPB po wysiłku fizycznym.
-
Samal JRK, Samal IR.: Protein Supplements: Pros and Cons. J Diet Suppl. 2018 May 4;15(3):365-371. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28937838/
-
Kårlund A, Gómez-Gallego C, Turpeinen AM, et al.: Protein Supplements and Their Relation with Nutrition, Microbiota Composition and Health: Is More Protein Always Better for Sportspeople? Nutrients. 2019 Apr 12;11(4):829. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31013719/
-
Vasconcelos QDJS, Bachur TPR, Aragão GF.: Whey protein supplementation and its potentially adverse effects on health: a systematic review. Appl Physiol Nutr Metab. 2021 Jan;46(1):27-33. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32702243/
-
Wirth J, Hillesheim E, Brennan L.: The Role of Protein Intake and its Timing on Body Composition and Muscle Function in Healthy Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. J Nutr. 2020 Jun 1;150(6):1443-1460. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32232404/
-
Hansen TT, Astrup A, Sjödin A.: Are Dietary Proteins the Key to Successful Body Weight Management? A Systematic Review and Meta-Analysis of Studies Assessing Body Weight Outcomes after Interventions with Increased Dietary Protein. Nutrients. 2021 Sep 14;13(9):3193. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34579069/
-
Nunes EA, Colenso-Semple L, McKellar SR, et al.: Systematic review and meta-analysis of protein intake to support muscle mass and function in healthy adults. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2022 Apr;13(2):795-810. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35187864/
-
Sepandi M, Samadi M, Shirvani H, et al.: Effect of whey protein supplementation on weight and body composition indicators: A meta-analysis of randomized clinical trials. Clin Nutr ESPEN. 2022 Aug;50:74-83. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35871954/
-
Valenzuela PL, Mata F, Morales JS, et al.: Does Beef Protein Supplementation Improve Body Composition and Exercise Performance? A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Nutrients. 2019 Jun 25;11(6):1429. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31242624/
-
Valenzuela PL, Montalvo Z, Mata F, et al.: Effects of Beef Protein Supplementation in Male Elite Triathletes: A Randomized, Controlled, Double-Blind, Cross-Over Study. J Am Coll Nutr. 2021 Jan;40(1):53-60. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32186977/
-
https://www.ais.gov.au/nutrition/supplements/group_a#isolated_protein_supplement