Piracetam – nootrop na zdrowie mózgu
Nootropy to substancje wspomagające pamięć i koncentrację, a piracetam to ich flagowy przedstawiciel. Na przykładzie tego leku omówimy sobie, w jaki sposób klasyczne nootropy wpływają na zdrowie mózgu i co mogą mu zaoferować.
- Czy nootropy są zdrowe dla mózgu?
- Piracetam, jako wzorowy przykład substancji nootropowej
- Podsumowanie
Czy nootropy są zdrowe dla mózgu?
Zasadniczo tak. Można nawet powiedzieć, że są dla mózgu bardzo zdrowe. Nie tylko potrafią go wyciągnąć z wielu tarapatów, takich jak uszkodzenia z powodu niedokrwienia, niedotlenienia, neurotoksyczności itp., ale też zmniejszyć ryzyko lub opóźnić wystąpienie spadku zdolności poznawczych.
Nootropy nawet z definicji powinny sprzyjać zdrowiu mózgu. Jeśli jakaś substancja w standardowych warunkach może mu zaszkodzić, to nie powinniśmy nazywać jej nootropem.
Oczywiście niczego nie należy przyjmować bezkrytycznie. Zawsze są wyjątki od reguły. W przypadku różnych zaburzeń lub równoległego stosowania innych leków może się okazać, że któryś z nootropów jednak jest w stanie zaszkodzić. Dlatego tak ważne jest indywidualne podejście i rozsądny dobór nootropików do każdego przypadku z osobna.
Niekiedy mylące bywa to, że niektóre substancje prokognitywne są niesłusznie nazywane nootropami. Np. silne stymulanty (amfetamina, metylofenidat) bywają nazywane nootropami, ponieważ bardzo efektywnie poprawiają koncentrację i zwiększają produktywność. Pomimo tego jednak mogą być toksyczne dla mózgu i w dłuższej perspektywie mu mocno szkodzić. Są zatem boosterami mózgu, ale na pewno nie nootropami.
Piracetam, jako wzorowy przykład substancji nootropowej
Piracetam to jeden z podstawowych i najstarszych leków neurologicznych. Do dzisiaj cieszy się popularnością wśród neurologów i lekarzy innych specjalizacji, choć pojawiło się wiele nowszych leków w aptekach.
Strukturalnie piracetam jest pochodną neuroprzekaźnika kwasu γ-aminomasłowego (GABA). Jego działanie jest jednak drastycznie różne od pierwowzoru. W mózgu piracetam wywołuje różnorodne efekty fizjologiczne, które mogą wynikać (przynajmniej częściowo) z przywrócenia płynności błony komórkowej. Ten parametr jest bardzo ważny dla stabilności neuronów i jakości komunikacji między nimi.
Jak dokładnie działa piracetam? Na poziomie neuronalnym piracetam moduluje przekaźnictwo nerwowe w szeregu układów przekaźnikowych (głównie cholinergicznych i glutaminergicznych), ma właściwości neuroprotekcyjne i przeciwdrgawkowe oraz poprawia neuroplastyczność. Na poziomie naczyniowym wydaje się, że zmniejsza adhezję erytrocytów do śródbłonka naczyń, hamuje ich skurcze i ułatwia mikrokrążenie krwi.
Ten zróżnicowany zakres efektów fizjologicznych jest zgodny z jego zastosowaniem w szeregu wskazań klinicznych. Jego skuteczność została udokumentowana w zaburzeniach poznawczych i demencji, zawrotach głowy, miokloniach korowych, dysleksji i anemii sierpowatej. Chociaż czasami konieczne są wysokie dawki, piracetam jest dobrze tolerowany. Piracetam jest lekiem, który poprawia zdolności kognitywne pozostając neutralnym dla rytmu snu i czuwania – nie ma działania pobudzającego ani usypiającego.
Ciekawostka: Piracetam jest starszy niż pojęcie nootropik. Synteza piracetamu i wdrożenie do fachowej nomenklatury pojęcia leku nootropowego to sprawka jednego człowieka - Cornelieu E. Giurgea, a czego odkrycie piracetamu miało miejsce szybciej.
Podsumowanie
Nootropy nie tylko nie są szkodliwe dla mózgu, ale wręcz mogą bardzo sprzyjać poprawie jego zdrowia. Jeśli tylko nie zachodzą wyjątkowe okoliczności (indywidualne uwarunkowania genetyczne, interakcje z lekami itp.), to korzyści z nootropów są bardzo atrakcyjne. Na przykładzie piracetamu, który jest najstarszym znanym lekiem nootropowym, możliwe są takie efekty:
- poprawa mikrokrążenia krwi w mózgu;
- zapobieganie skrzepom;
- modulacja układów neuroprzekaźników kluczowych dla procesów pamięciowych,
- zapobieganie neurotoksyczności;
- ochrona przed skutkami niedokrwienia i niedotlenienia;
- poprawa ogólnych zdolności kognitywnych.
Nootropy mogą służyć zarówno bieżącej poprawie zdolności mózgu, jak i profilaktyce zdrowotnej, by zmniejszać ryzyko neurodegeneracji i spadku zdolności mózgu na starość.
Jeśli szukasz skutecznych nootropów dla wsparcia zdrowia mózgu bez recepty, to zwróć uwagę na:
- Bacopa monnieri,
- Alpha GPC,
- CDP Cholina,
- Lecytyna,
- Rhodiola rosea,
- Aswhagandha.