Darmowa dostawa do Polski od 200 PLN. ✕ Darmowa wysyłka do PL od 200 PLN Wysyłka w ciągu 24h Tania wysyłka zagraniczna Na rynku od 2005 Blog Pomoc
Kategorie Producenci MENU Blog Koszyk

Koszyk jest pusty!

Selen - właściwości, źródła, niedobór, nadmiar
Lekarz wskazuje palcem na kostkę ze skrótem chemicznym Se
09 Paź 2024
Autor: Mateusz Durbas Przeczytano: 145 Komentarze: 0

Selen jest składnikiem mineralnym, który jest niezbędny do właściwego funkcjonowania organizmu człowieka. Z tego powodu selen jest częstym składnikiem suplementów diety, które mają na celu poprawę ogólnej kondycji psychofizycznej i dobrostanu oraz zapobieganie rozwojowi wielu chorób określanych mianem chorób cywilizacyjnych. Sprawdźmy zatem, jakie właściwości prozdrowotne wykazuje selen i czym może grozić jego niedobór lub nadmiar.

Selen – właściwości

Selen odgrywa ważną rolę w metabolizmie komórkowym i prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy. Selen wchodzi w skład peroksydazy glutationowej – enzymu antyoksydacyjnego, który chroni błony komórkowe przed uszkodzeniami wolnorodnikowymi**. Selen działa jako przeciwutleniacz, który chroni organizm człowieka przed stresem oksydacyjnym i może zapobiegać rozwojowi chorób o podłożu wolnorodnikowym, m.in.: schorzeń sercowo-naczyniowych, nowotworowych oraz neurodegeneracyjnych (zwłaszcza choroby Alzheimera).

Selen wykazuje właściwości przeciwnowotworowe, dzięki czemu może zmniejszać ryzyko rozwoju niektórych rodzajów nowotworów. Wykazano, iż selen chroni komórki przed szkodliwym działaniem reaktywnych form tlenu, obniża zdolność związków rakotwórczych do wywołania mutacji oraz hamuje podział komórek nowotworowych, jak również zapobiega rozprzestrzenianiu się ich w tkankach organizmu. Poza tym selen zwiększa odporność organizmu, wspomaga leczenie niedożywienia białkowo-energetycznego oraz chroni przed zatruciem metalami ciężkimi (m.in.: kadmem, ołowiem, rtęcią, arsenem i talem).

Co więcej, literatura fachowa donosi, iż suplementacja selenem może zmniejszyć o 14% śmiertelność całkowitą oraz skrócić czas pobytu w szpitalu wśród krytycznie chorych pacjentów. Suplementacja selenem może również przyczyniać się do znaczącego obniżenia wskaźnika HOMA-B (oceniającego funkcję komórek beta wysp trzustkowych) i zwiększenia wskaźnika insulinowrażliwości QUICKI. Przyjmowanie selenu może także prowadzić do niewielkiego obniżenia stężenia cholesterolu całkowitego, triglicerydów i lipoprotein bardzo niskiej gęstości (VLDL) we krwi. Wykazano również, że selen stosowany w połączeniu z innymi antyoksydantami może zmniejszać o 23% ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz o 10% ryzyko śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny. Selen może także korzystnie wpływać na męską płodność ze względu na to, iż zwiększa objętość ejakulatu i koncentrację plemników oraz poprawia ich ruchliwość i morfologię.

Selen – źródła pokarmowe

Głównymi źródłami pokarmowymi selenu w diecie człowieka są podroby (zwłaszcza nerki), ryby (m.in.: łosoś, śledź, tuńczyk, flądra, dorsz), skorupiaki, mięso, jaja oraz mleko i jego przetwory (szczególnie sery). Zawartość selenu w mleku, produktach mlecznych (np. jogurtach, kefirach, maślankach, serach) oraz jajach jest silnie zależna od jego zawartości w paszy przeznaczonej dla zwierząt. Poza tym selen występuje w takich produktach roślinnych, jak orzechy brazylijskie, kasza gryczana, gorzkie kakao, ryż, czosnek, grzyby, orzechy włoskie i suche nasiona roślin strączkowych (np. groch, soczewica, soja). Przyswajalność selenu z pożywienia zwiększa białko, metionina, witaminy antyoksydacyjne (A, C i E) oraz pozostałe antyoksydanty pokarmowe. Z kolei wchłanianie selenu z przewodu pokarmowego obniża niskie spożycie białka, obecność metali ciężkich i duża zawartość siarki w diecie. Selen występujący w żywności w formie selenometioniny cechuje się wysoką przyswajalnością, która wynosi ponad 90%.

Produkty bogate w Selen: jajka, pierś, krewetki i inne

Selen – zapotrzebowanie

Dzienne zapotrzebowanie na selen na poziomie zalecanego dziennego spożycia (RDA) u dorosłych kobiet i mężczyzn wynosi 55 µg. U kobiet ciężarnych wzrasta zapotrzebowanie na selen do 60 µg na dobę ze względu na konieczność zabezpieczenia potrzeb rozwijającego się płodu. Podobnie kobiety karmiące piersią powinny dostarczać więcej selenu – 70 µg na dzień, aby uzupełnić ilość tego ważnego składnika mineralnego znajdującego się w mleku kobiecym.

Selen – niedobór

Nieprawidłowo zbilansowana dieta, która jest wyjątkowo uboga w mięso, ryby, owoce morza, mleko, przetwory mleczne, jaja i nasiona roślin strączkowych może sprzyjać wystąpieniu niedoborów selenu. Na niedobór selenu narażone są zwłaszcza osoby chore na fenyloketonurię i przewlekłą niewydolność nerek oraz weganie i wegetarianie. Najbardziej znanym negatywnym skutkiem ubocznym przewlekłego niedoboru selenu jest kardiomiopatia młodzieńcza (choroba Keshan) oraz dystrofia chrząstek stawowych (choroba Kashin-Back). Niedobór selenu może zwiększać śmiertelność z powodu chorób sercowo-naczyniowych i nowotworowych oraz powodować kretynizm u dzieci. Niskie stężenie selenu stwierdza się często w chorobach naczyń krwionośnych, schorzeniach autoimmunologicznych, ostrym zapaleniu trzustki, mukowiscydozie, retinopatii, depresji oraz u chorych na AIDS.

Selen – nadmiar

Nadmiar selenu może być toksyczny dla człowieka. Śmiertelne przypadki toksyczności stwierdzono po przypadkowym spożyciu selenu w ilościach gramowych. Jednak chroniczna toksyczność selenu zwana selenozą może występować w wypadku spożywania mniejszych dawek selenu przez długi okres czasu. Wśród najczęstszych objawów nadmiaru selenu (przewlekłego zatrucia) wymienia się łamliwość i utratę paznokci oraz wypadanie włosów, a także depresję, chwiejność emocjonalną, nerwowość, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, wysypki skórne, zapach czosnku w oddechu, nadpotliwość oraz zaburzenia neurologiczne.