Witamina B1 a układ krwionośny – jakie są zależności?

Pierwsza spośród witamin B – tiamina. Skrywa się nieco w cieniu takich gwiazd jak kwas foliowy i B12, jednak dla naszego zdrowia jest nie mniej ważna. Dużo wnosi w funkcjonowanie gospodarki energetycznej, pracę serca i układu nerwowego, więc nie można o niej zapominać. Dowiedz się, jak działa witamina B1, jak wpływa na układ krwionośny i w jakich produktach spożywczych jej szukać.

Czym jest witamina B1?

Witamina B1 to tiamina (eng. thiamine), a odkryta została już w 1911 roku. Jest to jedna z rozpuszczalnych witamin wchodzących w skład kompleksu witamin z grupy B. Choroby związane z jej niedoborem zauważano już w X wieku w Chinach, co wynikało ze specyficznej diety tej nacji, z dużym udziałem oczyszczonego ryżu. Dokładną strukturę tiaminy zidentyfikowano w 1933 roku, a jej pierwszą syntezę przeprowadzono w 1936 roku. Badania nad tiaminą mają długą historię, gdyż jest to jedna z pierwszych odkrytych witamin w historii.

Tiamina po przyswojeniu konwertuje w ustroju do aktywnej formy – pirofosforanu tiaminy (TPP). Jako koenzym uczestniczy w katabolizmie węglowodanów i aminokwasów. Praktyczne właściwości witaminy B1 to głównie utrzymywanie:

prawidłowej pracy serca,
metabolizmu energetycznego,
sprawnej pracy układu nerwowego,
prawidłowych funkcji psychologicznych.

W suplementach witaminę B1 widujemy głównie w dwóch formach:

monoazotan tiaminy,
chlorowodorek tiaminy.

W Polsce dopuszczalna dawka dzienna tiaminy w suplementach diety wynosi 100 mg, jednak w badaniach klinicznych często wykorzystywano terapeutycznie większe dawki.

Witamina B1 dla układu krwionośnego

Niedobór tiaminy jest nie tylko częstym objawem u pacjentów z chorobami układu krążenia, ale może również odgrywać rolę w rozwoju i rokowaniu tych zaburzeń. U pacjentów z chorobami układu krążenia warto rozważyć badania przesiewowe w kierunku niedoboru tiaminy. Włączanie suplementacji witaminy B1 w u pacjentów i osób z grupy ryzyka może być bardzo przydatnym rozwiązaniem.

Zasadniczo tiamina pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu serca, a jej niedobór prowadzi do przyspieszenia akcji, a nawet zwiększania wymiarów serca. Wszyscy wiemy, jak ważny jest to organ, dlatego nie warto zaniedbywać odpowiedniej podaży tiaminy w codziennym jadłospisie.

Sporo wiadomo o korzystnym wpływie tiaminy na zaburzenia poprzedzające rozwój miażdżycy. Zaburzenie proporcji lipidogramu (za dużo LDL, za mało HDL), stany zapalne naczyń krwionośnych i zaburzona funkcja śródbłonka – te wszystkie procesy są zależne od dostępności tiaminy i mogą być wspierane jej suplementacją lub zwiększaniem ilości w diecie.

Witamina B1 ma wyraźny wpływ także na krążenie krwi mózgowej. Znane są przypadki poprawy stanu pacjentów po udarze niedokrwiennym. W tym kontekście mechanizmy działania nie są jeszcze całkowicie poznane, jednak najprawdopodobniej główne skrzypce gra wpływ tiaminy na funkcję śródbłonka w mózgu.

Niedostateczna dostępność tiaminy sprzyja zaburzeniom metabolicznym, które są blisko powiązane z zaburzeniami pracy układu krwionośnego. Chodzi głównie o dysfunkcje procesu produkcji insuliny i metabolizmu cukrów, a przy tym wzrost ryzyka cukrzycy i otyłości.

Niedobór witaminy B1

Niedobór tiaminy daje objawy głównie neurologiczne. Głębokie braki tej witaminy skutkują chorobą beri-beri, w której pojawiają się zaburzenia pracy komórek nerwowych i mięśni. Objawami są ogólne osłabienie i bóle ciała, a także zaburzenia krążenia.

Silnym czynnikiem predysponującym do niedoboru tiaminy jest nadużywanie alkoholu. Prowadzi to do psychozy Korsakowa lub encefalopatii Wernickiego. Innym, popularnym czynnikiem zwiększającym ryzyko jest stosowanie leków diuretycznych.

Niedobór tiaminy zwiększa ryzyko wielu różnych chorób kardiologicznych, dyslipidemii, przewlekłego zapalenia naczyń, zawału mięśnia sercowego, niewydolności serca, otyłości, cukrzycy typu I i II, depresji.

Naturalne źródła witaminy B1 w pożywieniu

Obfitymi źródłami tiaminy w diecie są: produkty zbożowe, mięso (wołowina i wieprzowina), orzechy i nasiona, drożdże.

Ubogie w tiaminę za to są: oczyszczony ryż, oczyszczona mąka pszenna, mleko, warzywa i owoce.

Warto pamiętać, że intensywna obróbka cieplna degeneruje tiaminę zawartą w pożywieniu.