WPC - wszystko na temat koncentratu białka serwatki
Sproszkowane odżywki białkowe na bazie białek serwatkowych są niezwykle popularne wśród osób regularnie uczęszczających na siłownię w celu rozwoju masy i siły mięśniowej. Na rynku suplementów diety można znaleźć kilka rodzajów preparatów białek serwatkowych, w tym najczęściej spotykany koncentrat białek serwatkowych. Sprawdźmy zatem, czym jest koncentrat białek serwatkowych, jakie daje korzyści i kiedy najlepiej go stosować.
- Co to jest koncentrat białek serwatkowych?
- Jak produkuje się koncentrat białek serwatkowych i jakie ma zastosowanie?
- WPC – krótka charakterystyka
- Jakie korzyści daje regularne stosowanie WPC?
- Kiedy najlepiej stosować WPC i jak dawkować?
- WPC – przeciwwskazania
Co to jest koncentrat białek serwatkowych?
Mleko krowie zawiera około 3,3% białka ogółem, które składa się w 80% z kazeiny i w 20% z białek serwatkowych. W skład białek serwatkowych wchodzą natomiast β-laktoglobuliny, α-laktoalbumina, albumina surowicy wołowej (BSA), immunoglobuliny, laktoferyna, transferyna i wiele mniejszych białek oraz enzymów (np. laktoperoksydaza, lizozym). Zaś sama serwatka jest płynem powstałym po ścięciu mleka krowiego, będącym produktem ubocznym przy wytwarzaniu serów świeżych oraz miękkich, półtwardych i twardych. Koncentrat białek serwatkowych (Whey Protein Concentrate – WPC) to produkt charakteryzujący się zawartością białka w przedziale od 30 do 80%. Wyróżnia się nawet trzy podgrupy WPC, a mianowicie o niskiej (do 45%), średniej (do 60%) i wysokiej zawartości białka (60-80%) w produkcie. Spośród trzech rodzajów preparatów białek serwatkowych (koncentrat, izolat i hydrolizat), WPC jest najtańszy i zawiera zazwyczaj około 80% białka oraz nieduże ilości węglowodanów (około 7%) i tłuszczu (4-8%).
Jak produkuje się koncentrat białek serwatkowych i jakie ma zastosowanie?
Koncentrat białek serwatkowych jest obecnie pozyskiwany w procesie niskotemperaturowej ultrafiltracji z wykorzystaniem metody usuwania składników niebiałkowych z pasteryzowanej serwatki. WPC wykazuje dobre właściwości żelujące, emulgujące i wiążące wodę. Poza tym koncentrat białek serwatkowych zwiększa wartość odżywczą wielu produktów żywnościowych, do których jest dodawany. Wartość żywieniowa WPC jest podobna do wartości odżywczej białka jaja kurzego, a zatem jest większa niż mleka w proszku. Oznacza to, że koncentrat białek serwatkowych jest świetnym zamiennikiem odtłuszczonego mleka w proszku. Stąd też WPC znajduje zastosowanie w produkcji koncentratów spożywczych, deserów mrożonych, mlecznych napojów fermentowanych i innych napojów (zwłaszcza wysokobiałkowych), a nawet jako dodatek recepturowy do wędlin.
WPC – krótka charakterystyka
Sproszkowane odżywki białkowe na bazie białek serwatkowych są jednym z najczęściej używanych suplementów diety na świecie wśród osób uprawiających sport wyczynowo, jak i rekreacyjnie. Odżywki białkowe (w tym WPC) zostały zaklasyfikowane przez Australijski Instytut Sportu do kategorii A, w której znajdują się tylko i wyłącznie substancje o dobrze udokumentowanym działaniu w sporcie. Odżywka białkowa zawierająca koncentrat białek serwatkowych charakteryzuje się dużą wartością biologiczną, wysoką strawnością i łatwą przyswajalnością. Ponadto WPC wyróżnia się wysoką zawartością aminokwasów rozgałęzionych (BCAA), do których zalicza się izoleucynę, leucynę i walinę. Jedna porcja (30 g) odżywki białkowej na bazie koncentratu białek serwatkowych dostarcza średnio 24 g białka, 2 g węglowodanów (głównie laktozę) i 1-2 g tłuszczu oraz 115 kcal. Uważa się, że białka serwatkowe wydają się być lepsze od innych testowanych białek, głównie ze względu na wysoką zawartość leucyny oraz szybką kinetykę trawienia i wchłaniania aminokwasów o rozgałęzionym łańcuchu bocznym.
Jakie korzyści daje regularne stosowanie WPC?
Przeprowadzone badania wykazały, że regularne stosowanie odżywki białkowej na bazie koncentratu białek serwatkowych przyczynia się do zwiększenia masy i siły mięśniowej, a już zwłaszcza u osób regularnie trenujących na siłowni. Wysokiej jakości WPC jest skuteczny w zakresie naprawy, utrzymania i syntezy białek mięśni szkieletowych ze względu na wysoką zawartość leucyny oraz pozostałych aminokwasów egzogennych. Z aktualnych badań jasno wynika, iż odżywki białkowe na bazie białek serwatkowych (w tym WPC) wywierają korzystny wpływ na skład ciała, albowiem stymulują rozwój beztłuszczowej masy ciała i jednocześnie zmniejszają masę tłuszczową, obwód talii oraz wskaźnik BMI (w szczególności, gdy osoba regularnie trenuje siłowo i kontroluje ilość kalorii spożywanych w diecie). Regularne włączanie do diety WPC aktywuje procesy anaboliczne w całym organizmie i może przyspieszać tempo regeneracji powysiłkowej po intensywnych ćwiczeniach siłowych. Poza tym częste stosowanie WPC może obniżać stężenie glukozy we krwi, hamować apetyt i zwiększać uczucie sytości, jak również przeciwdziałać wystąpieniu sarkopenii (utracie masy, siły i mocy mięśni szkieletowych wraz z wiekiem) oraz łagodzić objawy kacheksji nowotworowej.
Kiedy najlepiej stosować WPC i jak dawkować?
Koncentrat białek serwatkowych może pomóc osobie regularnie uprawiającej sport zaspokoić zwiększone dobowe zapotrzebowanie na białko, gdyż stanowi wygodną, błyskawiczną w przygotowaniu i bardzo atrakcyjną smakowo formę posiłku, a już zwłaszcza po treningu. Badania wykazały, iż największy przyrost siły oraz masy mięśniowej obserwowany jest w przypadku podaży białka bezpośrednio po zakończeniu wysiłku fizycznego (np. do 2 godzin po treningu siłowym). Uwzględniając optymalną zawartość leucyny w posiłku, jedna porcja odżywki białkowej na bazie koncentratu białek serwatkowych powinna dostarczać przynajmniej 20 gramów białka. Optymalną porcją dla zdecydowanej większości osób jest wykorzystanie 1-2 miarek koncentratu białek serwatkowych, np. do pierwszego posiłku po treningu siłowym. Warto wspomnieć, że WPC świetnie sprawdzi się również jako dodatek do porannej owsianki lub wieczornego szejka owocowego.
WPC – przeciwwskazania
Głównym przeciwwskazaniem do stosowania koncentratu białek serwatkowych jest zdiagnozowana alergia na białka mleka krowiego. WPC zawiera również niewielką ilość laktozy, dlatego osoby z nietolerancją cukru mlecznego i/lub schorzeniami przewodu pokarmowego (np. zespołem jelita drażliwego – IBS, przerostem bakteryjnym jelita cienkiego – SIBO, nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit) powinny unikać spożywania takich odżywek białkowych. Oprócz tego koncentrat białek serwatkowych może u niektórych osób nasilać zmiany trądzikowe na twarzy i tułowiu.
-
West DWD, Abou Sawan S, Mazzulla M, et al.: Whey Protein Supplementation Enhances Whole Body Protein Metabolism and Performance Recovery after Resistance Exercise: A Double-Blind Crossover Study. Nutrients. 2017 Jul 11;9(7):735.
-
Kerksick CM, Arent S, Schoenfeld BJ, et al.: International society of sports nutrition position stand: nutrient timing. J Int Soc Sports Nutr. 2017 Aug 29;14:33.
-
A Castro LH, S de Araújo FH, M Olimpio MY, et al.: Comparative Meta-Analysis of the Effect of Concentrated, Hydrolyzed, and Isolated Whey Protein Supplementation on Body Composition of Physical Activity Practitioners. Nutrients. 2019 Sep 2;11(9):2047.
-
Bergia RE 3rd, Hudson JL, Campbell WW.: Effect of whey protein supplementation on body composition changes in women: a systematic review and meta-analysis. Nutr Rev. 2018 Jul 1;76(7):539-551.
-
Sepandi M, Samadi M, Shirvani H, et al.: Effect of whey protein supplementation on weight and body composition indicators: A meta-analysis of randomized clinical trials. Clin Nutr ESPEN. 2022 Aug;50:74-83.