Wszystko na temat oleju MCT
Olej MCT to suplement diety, który wzbudza zainteresowanie zarówno osób chcących schudnąć, jak również sportowców wyczynowych i amatorów. Przeprowadzone badania dowiodły, że olej MCT jest produktem, który charakteryzuje się szerokim spektrum działania i zastosowania. Dowiedzmy się zatem, czym jest olej MCT i jakie wykazuje właściwości.
- Olej MCT – co to jest?
- Olej MCT – właściwości
- Jak olej MCT wpływa na poziom cholesterolu?
- Czy olej MCT pomaga w odchudzaniu?
- Czy olej MCT poprawia funkcje poznawcze?
- Olej MCT – jak dawkować?
Olej MCT – co to jest?
Olej MCT to produkt od wielu lat dostępny na polskim rynku suplementów diety. Jak sama nazwa wskazuje, olej MCT zawiera w swoim składzie trójglicerydy średniołańcuchowe (ang. medium-chain triglycerides – MCT), które zaliczane są do tłuszczów nasyconych składających się z kwasów tłuszczowych o 6–10 atomach węgla w łańcuchu acylowym. Trójglicerydy średniołańcuchowe (MCT) nie są szeroko rozpowszechnione w żywności i naturalnie występują w ograniczonych ilościach jedynie w tłuszczu mlecznym (maśle i pełnotłustych serach) oraz olejach tropikalnych, takich jak olej kokosowy i olej z ziaren palmowych. Olej MCT składa się z następujących kwasów tłuszczowych, które są powszechnie określane jako średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (ang. medium-chain fatty acids – MCFA):
-
Kwas kapronowy (C6:0),
-
Kwas kaprylowy (C8:0),
-
Kwas kaprynowy (C10:0).
Przyjęło się sądzić, że 12-węglowy kwas laurynowy jest również zaliczany do średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych, jednak w rzeczywistości wykazuje on właściwości pośrednie między średnio- i długołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi. Z tego powodu nie jest zaliczany do MCFA.
Olej MCT – właściwości
Przeprowadzone badania wykazały, że spożywanie średniołańcuchowych trójglicerydów zawartych w oleju MCT może być bardziej sycące niż spożywanie długołańcuchowych trójglicerydów, dzięki czemu sprzyja zmniejszeniu poboru energii w przyjmowanym pożywieniu. Sugeruje się również, że olej MCT oprócz wspomagania redukcji masy ciała może zmniejszać ryzyko rozwoju zespołu metabolicznego i otyłości brzusznej oraz łagodzić stan zapalny. Olej MCT może również obniżać stężenie glukozy we krwi oraz zmniejszać oporność tkanek na insulinę u pacjentów z nadwagą i cukrzycą typu 2. Poza tym badania na zwierzęcych modelach doświadczalnych wykazały, że olej MCT pomaga zachować wysoką sprawność fizyczną i wydajność wysiłkową podczas ćwiczeń wykonywanych w wysokiej temperaturze otoczenia. Średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe zawarte w oleju MCT nie stymulują uwalniania lipazy trzustkowej i żółci, lecz biernie dyfundują do komórek nabłonka jelitowego, dzięki czemu są wchłaniane znacznie szybciej niż długołańcuchowe kwasy tłuszczowe iw tempie podobnym do glukozy. Stąd też olej MCT znajduje zastosowanie we wspomaganiu leczenia chorób wątroby i trzustki oraz zaburzeń wchłaniania jelitowego, którym często towarzyszy biegunka tłuszczowa.
Jak olej MCT wpływa na poziom cholesterolu?
Dobrze wiadomo, że duży udział nasyconych kwasów tłuszczowych w diecie człowieka przyczynia się do zwiększenia stężenia cholesterolu całkowitego i lipoprotein o niskiej gęstości LDL (tzw. „złego” cholesterolu) we krwi. Jak się jednak okazuje, olej MCT składający się z nasyconych kwasów tłuszczowych o średniej długości łańcucha (6:0–10:0) nie wywiera znaczącego wpływu na stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji LDL, ani cholesterolu frakcji HDL we krwi**. Olej MCT powoduje natomiast niewielki wzrost poziomu triglicerydów w surowicy krwi. Warto jednak dodać, że olej MCT będzie prawdopodobnie zwiększał poziom cholesterolu całkowitego i cholesterolu frakcji LDL w porównaniu z produktem składającym się głównie z nienasyconych kwasów tłuszczowych (np. oliwą z oliwek lub olejem rzepakowym), natomiast zmniejszał ich stężenie w porównaniu z pokarmami zawierającymi duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych o dłuższych łańcuchach.
Czy olej MCT pomaga w odchudzaniu?
Sugeruje się, że olej MCT może sprzyjać utrzymaniu ujemnego bilansu energetycznego i utracie masy ciała poprzez zwiększony wydatek energetyczny oraz nasilone utlenianie kwasów tłuszczowych. Wyniki metaanalizy 13 randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych (RCTs) z udziałem 749 osób wykazały, iż w porównaniu z długołańcuchowymi trójglicerydami (>10 atomów węgla), MCT zmniejszyły masę ciała (-0,51 kg), obwód talii (-1,46 cm), obwód bioder (-0,79 cm), całkowitą zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie (-0,39%) oraz całkowity tłuszcz podskórny (-0,46%) i tłuszcz trzewny (-0,55%) u osób dorosłych. Zastąpienie długołańcuchowych trójglicerydów olejem MCT w diecie może potencjalnie spowodować niewielkie zmniejszenie masy ciała i poprawę składu ciała, bez niekorzystnego wpływu na profil lipidowy krwi.
Czy olej MCT poprawia funkcje poznawcze?
Wykazano, iż suplementacja olejem MCT może przyczyniać się do zwiększenia poziomu krążących we krwi ciał ketonowych, co skutkuje zwiększonym metabolizmem energetycznym mózgu. Istnieją pewne przesłanki pozwalające sądzić, że suplementacja diety olejem MCT może korzystnie wpływać na funkcje poznawcze, a już zwłaszcza u pacjentów z łagodną i umiarkowaną postacią choroby Alzheimera.
Olej MCT – jak dawkować?
Olej MCT sprzedawany jako suplement diety, jest zazwyczaj kombinacją kwasu kaprylowego (50-80%) i kwasu kaprynowego (20-50%), które pochodzą z oleju kokosowego lub oleju z ziaren palmowych. Chociaż nadal nie jest do końca jasne, jaka dobowa dawka jest potrzebna, aby uzyskać potencjalne korzyści zdrowotne wynikające z suplementacji olejem MCT, w większości przeprowadzonych badań stosowano od 1 do 5 łyżek stołowych (15–74 ml) dziennie. Najlepiej rozłożyć te dzienną dawkę oleju MCT na kilka mniejszych porcji w ciągu dnia. Obecnie olej MCT nie ma jasno zdefiniowanego górnego tolerowanego poziomu spożycia (UL), niemniej jednak sugeruje się nie przekraczać ilości 4–7 łyżek stołowych (60–100 ml) dziennie. U niektórych osób stosowanie oleju MCT może powodować wystąpienie łagodnych działań niepożądanych, takich jak nudności, wymioty, biegunka i rozstrój żołądka. Można tego uniknąć, zaczynając od małych dawek oleju MCT, takich jak 1 łyżeczka (5 ml) i powoli zwiększając jego dobowe spożycie w przypadku dobrej tolerancji.
-
St-Onge MP, Bosarge A, Goree LL, et al.: Medium chain triglyceride oil consumption as part of a weight loss diet does not lead to an adverse metabolic profile when compared to olive oil. J Am Coll Nutr. 2008 Oct;27(5):547-52.
-
Wang Y, Liu Z, Han Y, et al.: Medium Chain Triglycerides enhances exercise endurance through the increased mitochondrial biogenesis and metabolism. PLoS One. 2018 Feb 8;13(2):e0191182.
-
Juby AG, Blackburn TE, Mager DR.: Use of medium chain triglyceride (MCT) oil in subjects with Alzheimer’s disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled, crossover study, with an open-label extension. Alzheimers Dement (N Y). 2022 Mar 14;8(1):e12259.
-
Maher T, Clegg ME.: A systematic review and meta-analysis of medium-chain triglycerides effects on acute satiety and food intake. Crit Rev Food Sci Nutr. 2021;61(4):636-648.
-
McKenzie KM, Lee CM, Mijatovic J, et al.: Medium-Chain Triglyceride Oil and Blood Lipids: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Trials. J Nutr. 2021 Oct 1;151(10):2949-2956.
-
Mumme K, Stonehouse W.: Effects of medium-chain triglycerides on weight loss and body composition: a meta-analysis of randomized controlled trials. J Acad Nutr Diet. 2015 Feb;115(2):249-263.
-
Castro CB, Dias CB, Hillebrandt H, et al.: Medium-chain fatty acids for the prevention or treatment of Alzheimer’s disease: a systematic review and meta-analysis. Nutr Rev. 2023 Jan 12;nuac104.